باش بەت

ۋىكىپېدىيەگە خۇش كەپسىز ھەركىم ئۆزى يازالايدىغان ئوچۇق ئېنسكلوپېدىيە

ھازىرغىچە ئۇيغۇرچە ۋىكىپېدىيەگە جەمئىي 9,556 ماقالە توپلاندى. ئەدەبىي زات جۇغراپىيە تارىخ ماتېماتىكا پەن ئامما تېخنىكا ھەممە

UYGHURCHE, УЙҒУРЧӘ

بىلىم ◆ جۇغراپىيە ◆ دىن ◆ فىزىكا ◆ ماتېماتىكا ◆ سەنئەت ◆ تەنتەربىيە ◆ تارىخ ◇ پۈتۈن پورتاللار

ئا ئە ب پ ت ج چ خ د ر ز ژ س ش غ ف ق ك ڭ گ ل م ن ھ ئو ئۇ ئۆ ئۈ ۋ ئې ئى ي ھەپتىلىك نادىر يازما ئۇيغۇر كىشىلىك ھوقۇق سىياسىتى قانۇن لايىھەسى (ئېنگىلىزچە: The Uyghur Human Rights Policy Act of 2020 ياكى رەسمىي نامى بىلەن Uyghur Human Rights Policy Act of 2019، ھۆججەت: pdf) بولسا بىر ئامېرىكا فېدېراتسىيە قانۇنى، ئامېرىكىنىڭ ھەر قايسى ھۆكۈمەت ئورگانلىرىنىڭ جۇڭگو كوممۇنىستىك پارتىيىسى ۋە جۇڭگو ھۆكۈمىتىنىڭ ئاتالمىش شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتونوم رايونى (شەرقىي تۈركىستان) دىكى ئۇيغۇرلارغا قارىتىلغان كىشىلىك ھوقۇق دەپسەندىچىلىكى ھەققىدە دوكلات بېرىشىنى تەلەپ قىلىدۇ ، بۇ شىنجاڭ قايتا تەربىيىلەش لاگېرىدا پراكتىكا قىلىشنى ئۆز ئىچىگە ئالىدۇ. 2019 - يىلى 11 - سېنتەبر، بۇ قانۇن لايىھىسىنىڭ بىر نۇسخىسى ئامېرىكا كېڭەش پالاتاسىدا بىردەك ماقۇللىنىپ ماقۇللاندى. 2019 - يىلى 12 - ئاينىڭ 3 - كۈنى، قانۇن لايىھىسىنىڭ تېخىمۇ تولۇقلانغان نۇسخىسى ئامېرىكا ئاۋام پالاتاسى 407-1 بېلەت تاشلاش ئارقىلىق ماقۇللاندى. تۈزىتىلگەن قانۇن لايىھىسى كېڭەش پالاتاسى تەرىپىدىن 2020 - يىلى 5 - ئاينىڭ 14 - كۈنى ئوتتۇرىغا قويۇلدى ۋە تەستىقلاندى. 2020-يىلى 5-ئاينىڭ 27-كۈنى ، ئاۋام پالاتاسى 413-1 ئاۋاز بىلەن تۈزىتىش كىرگۈزۈلگەن قانۇن لايىھىسىنى ماقۇللاپ ، ئۇنى پرېزىدېنت دونالد ترامپنىڭ تەستىقلىشىغا يوللىدى. بۇ قانۇن لايىھىسى تىرامپ تەرىپىدىن 2020-يىلى 6-ئاينىڭ 17-كۈنى ئىمزالانغان. دەۋامى... يېڭىلىقلار ۋىكىپېدىيە نۇرغۇنلىغان تىللاردىكى ئېنسكلوپېدىيە بولۇپ، ئەگەر ئۇيغۇر تىلىنىمۇ مەزمۇنى بىر قەدەر مول بولغان تىللارنىڭ قاتارىدىن ئورۇن ئالدۇراي دېسىڭىز ، كۆپچىلىككە قېتىلىپ بىرلىكتە ئۇيغۇرچە ۋىكىپېدىيەنىڭ مەزمۇنىنى كېڭەيتىشكە كۈچ چىقىرىڭ. يېڭى ياكى كونا مەزمۇنلارنى تەھرىرلەشنى بىلمەكچى بولسىڭىز بەتنى قانداق تەھرىرلەيدۇ ئۇلانمىسىنى چېكىڭ ، ئەگەر سىناپ باقماقچى بولسىڭىز بۇنى ساندبوكس چېكىڭ ، شۇنداقلا كوممۇنیتي پورتالنى زىيارەت قىلسىڭىز ۋىكىپېدىيەدىكى ھەرقانداق ماقالىنى تەھرىرلەشنى شۇئانلا بىلەلەيسىز. قاراخانىيلار دۆلىتى قاچان ساسانىيلارنى يوقاتقان؟ ئابدۇرېھىم ئ‍ۆتكۈر قايسى يىللاردا ياشىغان؟ 19 - ماي ئۈرۈمچى ۋەقەسى ھەققىدە نېمىلەرنى بىلىسىز؟ ئەمىر كۆرگۈز كىمدۇر؟ قوچۇ ئۇيغۇر دۆلىتىنىڭ ئەڭ مەشھۇر ئىدىقۇتى كىم؟... مەشھۇر شەخس... مەمتېلى ئەپەندى (1901 — 1937) ئۇيغۇر يېڭى مائارىپىنىڭ بايراقدارى ، ھازىرقى زامان ئەدەبىياتىنىڭ تونۇلغان ۋەكىلى ، ئوت يۈرەك شائىر مەمتېلى توختاجى ( تەخەللۇسى تەۋپىق ) ئاتۇشنىڭ بويامەت يېزىسىدا دۇنياغا كەلگەن. ئۇ قىسقىغىنا 36 يىللىقى ھاياتىدا ئۆز خەلقىنىڭ مائارىپى ئۈچۈن، ئەدەبىياتى ئۈچۈن ئۆچمەس ئىز قالدۇرغان. ناھايىتى كۆپ بىلىملىك زىيالىيلارنىڭ بېشىغا چىققان قانخور جاللات شېڭ شىسەي مەمتېلى ئەپەندىنىڭ ئىلغار ئىدىيىسىدىن ئەنسىرەپ، ئۇنى كۆيدۈرۈپ ئۆلتۈرۈۋەتكەن.داۋامى ۋىكىپېدىيە باشقا تىللاردا... 4 مىلىيوندىن ئارتۇق ماددىغا ئىگە تىللار: Cebuano، English 2 مىلىيوندىن ئارتۇق ماددىغا ئىگە تىللار: Deutsch، Français، Nederlands، Svenska 1 مىلىيوندىن ئارتۇق ماددىغا ئىگە تىللار: مصرى، ‮العربية‬، Español، Italiano، 日本語، Polski، Português، Русский، Українська، Tiếng Việt، Winaray، 中文 500 مىڭدىن ئارتۇق ماددىغا ئىگە تىللار: Bahasa Indonesia، فارسی، Suomi، Català، 한국어، Norsk Bokmål، Српски/Srpski 250 مىڭدىن ئارتۇق ماددىغا ئىگە تىللار: Български، Нохчийн، Čeština، Dansk، Esperanto، Euskara עברית، Magyar Հայերեն، Bahasa Melayu Română، Srpskohrvatski، Татарча، Türkçe، Bân‑lâm‑gú تارىختا بۇ ئاي... 5 - ئاي ياكى ماي (ئىنگ: February) ئايى مىلادى تەقۋىمىدە يىلنىڭ 5 ئېيى. بۇ ئاي 31 كۈنلۈكتۇر. تارىخىمىزدا بۇ ئايدا بولۇپ ئۆتكەن بەئزى چوڭ ئىشلار، بۇ ئايدا دۇنياغا كەلگەن ۋە قايتىش بولغان مۇھىم شەخسلەر تۆۋەندىكىچە: 1- ماي — 1889 - پارىژدا ئىككىنچى ئىنتېرناتسيونال تەرىپىدىن خەلقئارالىق ئەمگەكچىلەر بايرىمى ئېلان قىلىندى. 2- ماي — 1945 - سوۋېت ئىتتىپاقى ئارمىيىسى بېرلىننىڭ ئېلىنغانلىقىنى ۋە ئىككىنچى دۇنيا ئۇرۇشى ئاخىرلاشقانلىقىنى ئېلان قىلدى. 3- ماي — 1943 - سوۋېت ئىتتىپاقى ئۈرۈمچىدە تۇرۇشلۇق كونسۇلى شېڭ شىسەيگە دۇشەنزى نېفىتلىكتىكى بارلىق سوۋېتلىك ئىشچى ۋە تېخنىكلەرنىڭ ھەمدە بارلىق سوۋېت پۇقراسى خادىملارنىڭ ئەتىدىن باشلاپ (4 - ماي) ئىشقا چىقمايدىغانلىقىنى ئ‍ۇقتۇردى. 4- ماي — 1937 - مەمتېلى تەۋپىق ئەپەندى قولغا ئېلىنغان. 1919 - بېيجىڭ شەھرىدىكى ئوقۇغۇچىلار نامايىش قىلدى: 4 - ماي ياشلار ھەرىكىتى. 5- ماي — 1260 - قۇبىلاي موڭغۇل ئىمپېرىيىسى قاغانى بولدى. 6- ماي — 2014 - گۇاڭجۇ پويىز ئىستانسى ۋەقەسى، گۇماندار مەمەتتوختى غۇجابدۇللاھ. 7- ماي — 1104 - سەلجۇقىيلەر ھارران ئۇرۇشىدا ئەھلىسەبنى بۇزغۇنغا ئۇچراتتى. 10- ماي — 1865 - قوقەند خانى ئالىمقۇلى خان دەپىن قىلىندى. 14- ماي — 2010 - 5 - ئىيۇل ۋەقەسى كەينىدىنلا پۈتۈن ئۇيغۇر بويىچە ئېتىۋېتىلگەن ئىنتېرنېت قايتا ئېتىچېتىلدى. 15- ماي — 1871 - چاررۇسىيە ئاتالمىش رۇس پۇقرا ۋە سودىگەرلىرىنى قوغداش، قاچقۇنلارنى تۇتۇش باھانىسىدە ئىلىغا ئەسكەر كىرگۈزۈپ، 4 - ئىيۇل غۇلجىنى بېسىۋالدى. 16- ماي — 1966 - ئ‍اتالمىش مەدەنىيەت زور ئىنقىلابى رەسمىي باشلاندى (1976 - يىلى 6 - ئۆكتەبىر ئاياغلاشتى). 18- ماي — 1983 - بىڭتۈەن خەلق قۇراللىق قىسىمى قۇرۇلدى. 1931 — ما جوڭيىڭ ئاتالمىش «بۇيرۇققا بىنائەن» 36 - دېۋىزىيەنىڭ 500 ئەسكىرىنى باشلاپ قومۇلغا چىقتى. 1989 - 19 - ماي ئ‍ۈرۈمچى ۋەقەسى يۈز بەردى. 20- ماي — 1935 — ما خۇسەن قوماندانلىقىدىكى يېڭى 36 - دېۋىزىيە قەشقەر ئايرودرومىغا ھۇجۇم قىلدى. 2006 - ئۇيغۇر ئون ئىككى مۇقامى ج خ ج تۇنجى قېتىملىق دۆلەت دەرىجىلىك غەيرى ماددى مەدەنىي مىراس تىزىملىكىگە كىرگۈزۈلدى. 2021 — لىتۋا پارلامېنتى ئۇيغۇرلارنى ئىرقىي قىرغىنچىلىققا ئۇچرىغان دېگەن قارارنى قوبۇل قىلدى. 21- ماي — 1947 - مەسئۇت سابرى يېڭى قۇرۇلغان شىنجاڭ ئۆلكىلىك بىرلەشمە ھۆكۈمەت رەئىسى سايلاندى. 22- ماي — 1934 - ما فۇيۈەن قەشقەر يېڭىشەھەردە قورشاۋدا قالغان ما جەنساڭنى قوتقۇزۇۋالدى. تۇنگانلار قىزىلنىڭ ئۆچىنى ئ‍ېلىش ئۈچۈن قەشقەر كوناشەھەرگە ھۇجۇم قىلىپ شەھەردىكى 2000 دىن 8000 غىچە پۇقرانى قىرغىن قىلدى. 23- ماي — 1893 - 24- ماي — 1975 - ش ئۇ ئا ر بوز يەر ئۆزلەشتۈرۈش باش ئىدارىسى قۇرۇلدى. 1981 - يىلى قالدۇرۇلدى. 28- ماي — 1947 - مەسئۇت سابرى يېڭى قۇرۇلغان شىنجاڭ ئۆلكىلىك بىرلەشمە ھۆكۈمەت رەئىسى بولدى. 29- ماي — 1957 - قاراماي ناھىيە دەرىجىلىك شەھەر بولۇپ قۇرۇلدى. 30- ماي — 2002 - 1877 — يەتتىشەھەر ھۆكۈمدارى ئاتالىق غازى ياقۇب بەگ ئۆلدى. تاللانغان رەسىم 1352 - ھىجرىيە، 24 - ماھى رەجەبدە ئاللاھ سۇبھانە ۋە تەئالانىڭ ياردەم ۋە نۇسرەتى بىلەن ۋە رەئىسىمىز خوجانىياز ھاجى ۋەلەدى ئەمىننىياز ھاجى ھەزرەتلەرىنىڭ لاياقەتلىك ۋە سالاھىيەتلىك ۋەكىللەرنىڭ ئىتتىفاقىغە ۋە بۈتۈن ئەساكىرى ئىسلام قۇماندانلارىغە ۋە ئۇمۇمىي مۇۋافەقەت بىرلىكلەرىغە سۈيەنىب، مۇستەقىل شەرقى تۈركىستانىمىزنىڭ بىرىنچى ھۆكۈمەت مۇەققەتەسى قۇرۇلدى...باياننامە ئوقۇلغاچ نەۋبەت بىلەن تەبرىكلەر سۆزلەندى. خوشلىق ئۈچۈن 41 دانە توپ ئاتىلدى. شۇ بىلەن بىرگە شەرقى تۈركىستاننىڭ تارىخى مىللىي بايراغى كۆتەرىلدى. ئاي يۇلتۇزلۇق مىللى كۆك بايراق يىللار مابەينىدە ئۆتكەن شان - شەۋكەتلىق ھاكىمىيەت دەۋىرلەرىنى يادلاتىپ تۇرار ئىدى. دارىلمۇئەللىمىن تەلەبەلەرىنىڭ: بايراقىمىز كۆك بايراق، ئوردۇمۇز ئالتۇن ئوردۇ. تۈركىستان تۈركنىڭ يۇردى، تۈركىستاننىڭ ئولاجاق. دەپ دەردلى كۆڭىللەردەكى غايەلەرىنى يۈكسەك ئاۋاز بىلەن ساف تۈرك تىلىدە سۆزلەپ تۇرار ئىدى. شەرقىي تۈركىستان ئىسلام جۇمھۇرىيىتىنىڭ قۇرۇلۇش مۇراسىمى (1933 - يىلى 12 - نويابر)، تۈمەن دەرياسى بويى، كاشغەر مۇنازىرە ۋە ياردەم · تۈرلەر · ئاچقۇچ تۈرلەر · تۈر ئۇچۇر | پەلسەپە | ئومومى | ئىلىم | ئەمەلىي | جەمئىيەت | گۇمانتار | تىل | تېخنىكا‏ | تەبىئەت | مەدەنىيەت | ئەدەبىيات | تارىخ | ھالقىما | جۇغراپىيە | كىشلەر | ۋىكى تۈركىي تىللار ئېنسىكلوپېدىيەلەرى Қазақ тілі  Кыргыз тили  Qaraqalpaq tili  يۇغۇر سۆز  O‘zbek tili  اوزبیک تیلی  къарай тили  Тыва дыл  тӱштӱк Алтай  тÿндÿк Алтай  Хакас/​хоорай тілі  Саха тыла  Ӧс/​Чулым тадар   Сыбыр Татар  Идел-Урал Татар  Башҡорт теле  Къарачай-​малкъар  Къумукъ тил  Ногай тили  Qırım Tatar tili  Kırımçakça  Ana Sahıfa  Türkmen dili  Anadolu Türk dili  Azərbaycan dili  تۆرکجه  Qaşqay dili  Чӑваш чӗлхи  باشقا ۋىكى تۈرلىرى ۋىكىلۇغەت كۆپ تىللىق لۇغەت ۋىكىكىتاپ ئەركىن كىتاب ۋە قوللانمىلار ۋىكىنەقىل ماقال تەمسىل ۋە ھىكمەتلەر ۋىكى مەنبە ئەركىن كۈتۈبخانا ۋىكى تۈرلىرى تۈرلەر تىزىمى ۋىكىخەۋەر ئەركىن يېڭىلىقلار Commons تاراتقۇ ئامبىرى Meta-Wiki ۋىكى مەركىزى