Daşkənd

Daşkənd
Daşkənd
	Тошкент; Toshkent
Bayraq	Gerb
	41°18′40″ şm. e. 69°16′47″ ş. u.HGYO
Ölkə	Özbəkistan;
Tarixi və coğrafiyası
İlk məlumat	II əsr
Sahəsi	334,8 km²;
Mərkəzin hündürlüyü	455 m
Saat qurşağı	UTC+05:00;
Əhalisi
Əhalisi	2.956.384 nəf. (2023);
Rəsmi dili	Özbək dili;
Rəqəmsal identifikatorlar
Telefon kodu	+998 71
Poçt indeksi	100000
Nəqliyyat kodu	01—09, (10, 30 — старые)
Digər
	tashkent.uz
	Xəritəni göstər/gizlə Daşkənd
	Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Daşkənd (özb. Toshkent, ing. Tashkent) — Özbəkistanın paytaxtı. Sahəsi 631,29 km², əhalisi 3,1 milyon nəfərdir (2024)^[3]. Mərkəzi Asiyada metropoliteni olan yeganə şəhərdir.

Şəhərin su ehtiyaclarını təmin etmək üçün onun yaxınlığında süni Çarvak gölü yaradılmışdır. 2024-cu ilə olan məlumata görə şəhərin əhalisi 3 milyon 105 min nəfərdir. Şəhər 12 inzibati rayona bölünür.

Adı

Şəhərin əsasının e.ə. V-III əsrlərdə qoyulduğu güman edilir. Qədim mənbələrdə Çaç, Şaş, Caç, Şaşkənd adlarına rast gəlinir. Çaç müasir Daşkəndin ən qədim adıdır.^[4] Dillərində ç səsi olmadığına görə ərəblər onu Şaş şəklində yazmışlar.^[4] Şaşkənd sonralar Daşkəndə çevrilmişdir.^[4] Maraqlıdır ki, şəhərin adını Çin qaynaqları Çö-Çi, Çö-Şi, yaxud sadəcə Şi şəklində transkripsiya etmişlər ki, bu da çincə daş deməkdir.^[4] Firdovsi öz "Şahnamə"sində şəhəri Çaç adlandırır. XVI əsrdən başlayaraq şəhər indiki adı ilə adlanmağa başlamışdır. "Daşkənd" sözü "daş" və türk dillərində şəhər mənasını verən "kənd" sözlərinin birləşməsindən yaranmışdır.

Tarix

Daşkənd həmişə bölgənin əsas beynəlxalq nəqliyyat mərkəzi olub. 1917-ci il inqilabı zamanı baş vermiş vandalizmdən və 1966-cı il zəlzələsindən sonra şəhərdə mövcud olan bənzərsiz memarlıq abidələrinin çox hissəsi məhv olub. Şəhərdə daha çox sovet dövründə tikilən mədəniyyət və muzey mərkəzlərinə rast gəlmək mümkündür.

Qədim şəhərin bəzi qədim binaları şəhərin qərb hissəsində yerləşir. Maraqlı binalardan biri, XVI əsrdə inşa olunmuş Kukeldaş Mədrəsəsidir. Bu tikili Kaffali Şaş movzoleyi kimi də tanınır və ondan muzey kimi istifadə olunur. Burada yerləşən Qəst-İmam tikilisinə qeyri-müsəlmanların girişi qadağandır, digər ziyarətçilər isə bura giriş üçün əvvəlcədən icazə almalıdırlar.