Ĵudo

Ĵudo
speco de sporto
batalsporto • luktoarto • olimpika sporto • japana luktoarto
Fakoj
Kulminaj konkursoj
Internacia federacio
Rilataj paĝoj
Kategorio:Sporto

Ĵudo (japane: 柔道 [dĵu:do:] signife "ĝentila vojo") estas moderna luktosporto, batalarto, kiu originis en Japanio. Ĵudo evoluis el ĵuĵicuo (jujitsu) fare de Jigoro Kano (嘉納治五郎) en 1882. Ĵudo ankaŭ estas olimpika sporto. Ties plej elstara karaktero estas ties konkurenca elemento, kies celo estas ĉu ĵeti ĉu premi la korpon de la kontraŭanto algrunden, senmovigi ĝin aŭ alimaniere venkokontroli kontraŭanton per retenado, aŭ devigi kontraŭanton kapitulaci per luktofermilo aŭ sufoka preno. Atakoj kaj frapoj per manoj kaj piedoj same kiel defendiloj estas parto de ĵudo, sed nur en antaŭ-aranĝitaj formoj (kata, 形) kaj ne estas permesataj ĉe ĵuda konkurencado aŭ libera praktiko (randori, 乱取り). Sportisto kiu praktikas ĵudo estas ĵudisto sed internacie ankaŭ judoka.

La filozofio kaj sekva pedagogio disvolvigita por ĵudo iĝis la modelo por aliaj modernaj japanaj militartoj kiuj disvolviĝis el koryū 古流| aŭ tradiciaj skoloj. La tutmonda etendo de ĵudo kondukis al disvolviĝo de nombraj idoj kiaj Samdo kaj Brazila ĵuĵicuo.

Ĵudo estas somera olimpika sporto, ekde 1964 por viroj kaj ekde 1992 por virinoj.

Historio

Jigoro Kano

En 12-a jarcento dum la samuraja epoko, ĵuĵucuo evoluis kiel unu el militartoj de samurajo. Ĝis fino de la Edo-epoko, sektoj de pli ol 100 naskiĝis.

Frua vivo de ĝia fondinto

La frua historio de ĵudo estas neapartigebla el ties fondinto, japana polimato kaj edukisto Jigoro Kano (嘉納 治五郎) Kanō Jigorō (1860–1938), naskiĝis kiel Jigorō Shinnosuke (新之助 治五郎) aŭ Shinnosuke Jigorō. La fondinto de Ĵudo, Jigoro Kano naskiĝis en relative riĉa familio en Kobeo, Hjogo-prefektujo. Lia patro, Jirosaku, estis la dua filo de la ĉefa pastro de Ŝintoo Hiĝoŝi Ŝrine en Gubernio Ŝiga. Li edziĝis al Sadako Kano, filino de la posedanto de sakedistileja entrepreno Kiku-Masamune kaj estis adoptita de la familio, ŝanĝante sian nomon al Kano. Li finifine iĝis funckiulo en la registaro Ŝoguna .

Kvankam lia avo Jisaku estis riĉeta sake-faristo el Ŝiga prefektujo, lia patro Jirosaku estis ne la plejaĝa filo kaj ne heredis la komercejon, sed anstataŭe li fariĝis ŝintoa pastro kaj registara oficisto, ĉar tio havigis al sia filo tiom sufiĉan monon ke lia filo eniĝis la 2-a klaso de Tokia Imperia Universitato. Jigoro Kano havis akademian edukadon kaj, estante sep-juaraĝa, li studis anglan, shodō (書道) nome japanan kaligrafion kaj la Kvar Libroj de Konfuceo (四書, Ŝiŝo) kun nombraj tutoroj. Kiam li estis dekkvar-jaraĝa, Kano ekstudis en angla lernejo, Ikuei-Gijuku en ŝiba, Tokio. La kulturo de ĉikanado endemia en tiu lernejo estis la katalizilo kiu kondukis Kano alproksimiĝi al Ĵuĵicuo (柔術, Jūjutsu) en doĵo (道場, dōjō, trejnejo). Kano Jigoro estis malgranda, malfortika knabo, kaj li estis turmentata de pli aĝaj studentoj. Kiam li estis 17-jaraĝa, finfine li unue eklernis ĵuĵucuon (柔術), tiama vigla arto, sed akiris malmultan sukceson, pro malfacileco trovi instruiston, kiu taksu lin kiel seriozan studenton. Ĵuĵucuo fariĝis malmoda en ĉiam pli okcidentigita Japanio. Multaj el tiuj, kiuj iam instruis la arton, estis devigitaj forlasi la instruadon aŭ tiel seniluziiĝis pri ĝi, ke ili simple rezignis. Nakai Umenari, konatulo de la patro de Kanō kaj iama soldato, jesis montri al li kata, sed ne instrui lin. La domzorgisto de la dua domo de Jirosaku, nome Katagiri Rjuji, ankaŭ sciis ĵuĵucuon, sed ne instruis ĝin, ĉar li kredis, ke ĝi jam ne estis de praktika uzo. Ankaŭ alia ofta vizitanto, Imai Genŝiro de la skolo Kjuŝin-rjū de ĵuĵucuo, rifuzis. Pluraj jaroj pasis antaŭ ol li finfine trovis volonteman instruiston.

En 1877, kiam li eniĝis en Tokia Imperia Universitato (nune Tokia Universitato) por studi literaturon, li ekprogresis en ĵuĵucuo. Li evoluigis ĝin al ĵudo. Kano eksciis, ke multaj Ĵuĵucu-instruistoj estis devigitaj okupiĝi pri alternativaj karieroj, ofte malfermante Seikocu-in (整骨院, tradiciaj osteopatiaj praktikejoj). Post demandado pri kelkaj el tiuj, Kano estis rilatigita al Fukuda Haĉinosuke (ĉirkaŭ 1828-1880), instruisto de la Tenjin Ŝin'ĝō-rjū de ĵuĵucuo, kiu havis malgrandan naŭ mat dōjō kie li instruis kvin studentojn. Fukuda laŭdire emfazis teknikon super formala ekzercado, semante la semojn de la emfazo de Kano por randori (乱取り, libera praktiko) en ĵudo.

Je la morto de Fukuda en 1880, Kano, kiu fariĝis lia plej fervora kaj plej kapabla studento en kaj randori kaj kata, ricevis la denŝo (伝書, volvlibroj) de la Fukuda dōjō. Kano elektis daŭrigi siajn studojn en alia lernejo Tenjin Shin'yō-ryū, nome tiu de Iso Masatomo (ĉirkaŭ 1820-1881). Iso metis pli da emfazo sur la praktiko de "kata", kaj konfidis randori-instrukcion al asistantoj, ĉiam pli al Kano. Iso mortis en junio 1881 kaj Kano daŭriĝis por studi ĉe la dōjō de Iikubo Cunetoŝi (1835-1889) de Kitō-ryū (起倒流). Kiel Fukuda, Iikubo metis multe da emfazo sur randori, kaj Kitō-ryū havis pli grandan fokuson sur nage-ŭaza (投げ技, ĵetteknikoj).

Fondo de Kodokan

Templo Eiŝo-ĝi, Tokio

En februaro 1882, li malfermis ĵudo-institucion "Kodokan", nome lernejo kaj dōjō en Eiŝo-ĝi (永昌寺), budhisma templo en tio kio estis tiam areo Ŝitaja de Tokio (nune distrikto Higaŝi Ueno de la kvartalo Taitō ward). Iikubo, instruisto de Kano por Kitō-rjū, venis al dōjō tri tagojn semajne por helpi instruadon kaj, kvankam pasis du jaroj antaŭ la templo estis nomita Kodokan (講道館, Kōdōkan, "lplo por montri la vojon"}}, kaj Kano ne ricevis sian Menkjo (免許, majstratestilo) en Kitō-rjū, tio estas nun konsiderita kiel la fondo de Kodokan.

La Eiŝo-ji dōjō estis origine ŝoin. Ĝi estis relative malgranda afero, konsistante el 12 tatam jo (japana areunuo) por trejna areo. Kano akceptis loĝantajn kaj ne-loĝantajn studentojn, la unuaj du estante Tomita Cunejirō kaj Ŝiro Saigo. En aŭgusto, la sekvan jaron, la paro atingis la gradojn ŝodan (初段, unua rango), la unua kiu estis aljuĝita en iu batalarto.

Ĵudo kontraŭ ĵuĵucuo

Centra al la kompreno de Kano por ĵudo estis la principoj de seirĝoku zen'jō (精力善用, maksimuma efikeco, minimuma fortostreĉo) kaj jita kjōei (自他共栄, reciproka bonfarto kaj profito). Li ilustris la aplikon de seirĝoku zen'jō kun la koncepto de jū yoku gō o seisu (柔能く剛を制す - 柔能剛制, moleco kontrolas malmolecon):

jūdō (柔道, "Ĵudo"), verkita en kanji.

	„ Mallonge, rezisti pli potencan kontraŭulon rezultigos vian malvenkon, dum alĝustigi kaj eviti la atakon de via kontraŭulo kaŭzos lin perdi lian ekvilibron, lia potenco estos reduktita, kaj vi venkos lin. Tio povas esti aplikita kiaj ajn estas la relativaj valoroj de potenco, tiel ebligante al pli malfortaj kontraŭuloj venki signife pli fortajn. Ĉi tiu estas la teorio de jū yoku gō o seisu. ”

Kano ekkomprenis ke seirĝoku zen'jō, komence elpensita kiel ĵuĵucua koncepto, havis pli larĝan filozofian aplikon. Kunligite kun la konfuceism-influita ĝita kjōei, la pli larĝa aplikiĝo formis la evoluon de ĵudo el bujucu (武術, luktarto) ĝis budō (武道, milita maniero). Kano malaprobis teknikojn kiuj ne konformiĝis al tiuj principoj kaj emfazis la gravecon de efikeco en la plenumo de teknikoj. Li estis fervora ke praktiko de ĵuĵucuo dum konformiĝado al tiuj idealoj estis vojo al mem-plibonigo kaj la plibonigo de socio ĝenerale. Li estis, aliflanke, ege konscia pri la negativa percepto fare de la japana publiko pri ĵuĵucuo:

	„ Tiutempe malmultaj fakuloj pri bujicu (militartoj) daŭre ekzistis sed bujicu preskaŭ estis prirezignita fare de la nacio ĝenerale. Eĉ se mi volis instrui ĵuĵicuon, la plej multaj homoj nun ĉesis pensi pri tio. Do mi opiniis ke estas pli bone instrui sub malsama nomo ĉefe ĉar miaj celoj estis multe pli larĝaj ol ĵuĵicuo. ”

Kano kredis, ke "ĵuĵucuo" estis nesufiĉa por priskribi sian arton: kvankam ĵucu (術) signifas "arton" aŭ "rimedon", ĝi implicas metodon konsistantan el kolekto de fizikaj teknikoj. Sekve, li ŝanĝis la duan karakteron al dō (道), kun la signifo "vojo" aŭ "pado", kio implicas pli filozofian kuntekston ol ĵucu kaj havas komunan originon kun la ĉina koncepto de tao. Tiel Kano renomis ĝin Jūdō (柔道, ĵudo).

Ĵudo ŭaza (teknikoj)

Ekzistas tri bazaj kategorioj da ŭaza (技, teknikoj) en ĵudo: nage-ŭaza (投げ技, ĵetteknikoj), katame-ŭaza (固技, baraktaj teknikoj) kaj atemi-ŭaza (当て身技, frapteknikoj). Ĵudo estas plejparte konata pro nage-ŭaza kaj katame-ŭaza.

Ĵudistoj tipe dediĉas parton de ĉiu praktiksesio al ukemi (受け身, rompo-faloj), por ke nage-ŭaza povu esti trejnita sen signifa risko de vundo. Pluraj apartaj specoj de ukemi ekzistas, inkluzive de uŝiro ukemi (後ろ受身, malantaŭaj rompo-faloj); ĝoko ukemi (横受け身, flankrompoj); mae ukemi (前受け身, antaŭaj rompoj); kaj zenpo kaiten ukemi (前方回転受身, ruliĝantaj paŭzoj).

Tiu kiu elfaras ŭaza estas konata kiel tori (取り, laŭlitere "prenanto") kaj tiu al kiu ĝi estas farita estas konata kiel uke (受け, "ricevanto").

Nage-ŭaza (ĵetteknikoj)

Nage-ŭaza inkludas ĉiujn teknikojn en kiuj tori celas ĵeti aŭ stumbligi uke, kutime cele al meto de uke sur ilia dorso. Ĉiu tekniko havas tri apartajn fazojn, nome la jenaj:

• Kuzuŝi (崩し): la kontraŭanto perdas ekvilibron;
• Cukuri (作り): turni kaj aliri al la ĵeto;
• Kake (掛け): plenumo kaj kompletigo de la ĵeto.

Nage-ŭaza estas tipe atingitaj per la uzo de uĉi-komi (内込), ripetita turniĝo, farante la ĵeton supren al la punkto de kake.

Tradicie, nage-ŭaza estas plue klasifikitaj en taĉi-ŭaza (立ち技, star-teknikoj), ĵetoj kiuj estas plenumitaj dum tori konservas vertikalan pozicion, kaj sutemi-ŭaza (捨身技, oferteknikoj), ĵetoj en kiuj tori oferas sian vertikalan pozicion por ĵeti uke.

Taĉi-ŭaza estas krome subdividita en te-ŭaza (手技, manteknikoj), en kiu tori dominante uzas siajn armojn por ĵeti uke; koŝi-ŭaza (腰技 tali-teknikoj) ĵetas ĉefe uzante mildan movon de la talioj; kaj aŝi-ŭaza (足技, pied-krur-teknikoj), ĵetas dum tori dominante uzas siajn krurojn.

Harai goŝi (払腰, balaanta talio), koŝi-ŭaza.

Nage-ŭaza (投げ技) ĵetteknikoj	Taĉi-ŭaza (立ち技) starteknikoj	Te-ŭaza (手技) manteknikoj
		Koŝi-ŭaza (腰技) tali-teknikoj
		Aŝi-ŭaza (足技) pied-krur-teknikoj
	Sutemi-ŭaza (捨身技) ofer-teknikoj	Ma-sutemi-ŭaza (真捨身技) malantaŭaj ofer-teknikoj
		Ĝoko-sutemi-ŭaza (橫捨身技) flankaj ofer-teknikoj

Katame-ŭaza (baraktaj teknikoj)

Katame-ŭaza estas plue klasifikita en osaekomi-ŭaza (抑込技, ten-teknikoj), en kiuj tori kaptas kaj alpinglas uke sur ties dorso sur la planko; ŝime-ŭaza (絞技, strangolaj teknikoj), en kiu tori provas devigi submetiĝon per sufokado aŭ strangolado de uke; kaj kansecu-ŭaza (関節技, artikaj teknikoj), en kiuj tori provas submeti uke per dolora manipulado de liaj artikoj.

Rilata koncepto estas ne-ŭaza (寝技, pronteknikoj), en kiuj ŭaza estas aplikita el nestara sinteno.

En konkurenca ĵudo, Kansecu-ŭaza estas nuntempe limigita al kubuta artikomanipulado. Manipulado kaj ŝlosado de aliaj artikoj povas esti trovitaj en diversaj kata, kiel ekzemple Katame-no-kata kaj Kodokan goŝin jucu.

Juji gatame (十字固, brakfermo), kansecu-ŭaza

Katame-ŭaza (固技) baraktaj teknikoj	Osaekomi-ŭaza (抑込技) ten-teknikoj
	Ŝime-ŭaza (絞技) strangol-teknikoj
	Kansecu-ŭaza (関節技) artikoteknikoj

Atemi-ŭaza (frapteknikoj)

Atemi-ŭaza estas teknikoj en kiuj tori malfunkciigas uke per frapo al esenca punkto. Atemi-ŭaza ne estas permesitaj ekster kata.

Pedagogio

Infanoj praktikantaj ĵudon en Tokio.

Randori (libera praktiko)

Ĵudopedagogio emfazas randori (乱取り, laŭlitere "farante kaoson", sed kun la signifo "libera praktiko"). Ĉi tiu termino kovras diversajn formojn de praktiko, kaj la intenseco je kiu ĝi estas efektivigita varias depende de intenco kaj la nivelo de kompetenteco de la partoprenantoj.

Ĉe unu ekstremo, estas obeema stilo de randori, konata kiel Ĝakusoku geiko (約束稽古, antaŭaranĝita praktiko), en kiu neniu partoprenanto faras reziston al la provoj de sia partnero ĵeti lin. Rilata koncepto estas tiu de Sute geiko (捨稽古, forĵeta praktiko), en kiu sperta ĵudoko permesas al si esti ĵetita fare de sia malpli-sperta partnero. Ĉe la kontraŭa ekstremo de ĝakusoku geiko estas la malmola stilo de randori kiu serĉas kopii la stilon de ĵudo vidita en konkurado. Dum malmola randori estas la bazŝtono de ĵudo, troa emfazo de la konkurencema aspekto estas vidita kiel nedezirinda fare de tradiciistoj se la intenco de la randori estas "venki" prefere ol lerni.

Katao (formoj)

Pli detalaj informoj troveblas en artikolo Katao.

Jigoro Kano kaj Ĝamaŝita Ĝoŝitcugu ludantaj Koŝiki-no-kata.

Kata (形, kata-formoj) estas antaŭaranĝitaj modeloj de teknikoj en ĵudo. Kun la escepto de elementoj de la Seirjoku-Zen'ĝō Kokumin-Taiiku, ili estas ĉiuj trejnitaj kun partnero. Iliaj celoj inkludas ilustri la bazajn principojn de ĵudo, montri la ĝustan plenumadon de tekniko, instruante la filozofiajn dogmojn sur kiuj ĵudo estas bazita, enkalkulante la praktikon de teknikoj kiuj ne estas permesitaj en randori, kaj konservi antikvajn teknikojn kiuj estas historie gravaj sed jam ne estas tiom uzitaj en nuntempa ĵudo.

Estas dek kata kiuj estas agnoskitaj de Kodokan nuntempe:

• Randori-no-kata (乱取りの形, liberpraktikaj formoj), enhavante du kata:
  • Nage-no-kata (投の形, ĵetformoj) dekkvin ĵetoj, praktikeblaj dekstren kaj maldekstren, tri el kiuj el la kvin kategorioj de nage ŭaza: nome te ŭaza, koŝi ŭaza, aŝi ŭaza, ma sutemi ŭaza kaj joko sutemi ŭaza.
  • Katame-no-kata (固の形, ten- aŭ kaptoformoj) dekkvin teknikoj en tri serioj de kvin, ilustrante la tri kategoriojn de katame ŭaza: nome osaekomi ŭaza, ŝime ŭaza kaj kansecu ŭaza.
• Kime-no-kata (極の形, decidformoj) dudek teknikoj, ilustrante la principojn de defendo en batalsituacio, plenumeblaj el surgenuaj kaj staraj sintenoj. Atakoj estas farataj ĉu senarme ĉu perarme (ponardo kaj glavo). Tiu kata uzas atemi ŭaza, frapteknikojn, kiuj estas malpermesitaj en randori.
• Kōdōkan goŝinjucu (講道館護身術, Kodokan-kapabloj por mem-defendo). La plej ĵus agnoskitaj kata, enhavante 21 teknikojn de defendo kontraŭ atako el senarma atakanto kaj po unu armita per tranĉilo, bastono kaj pafilo. Tiu kata aligas variajn teknikojn de ĵuĵucuo kiel pojnfermiloj kaj atemi ŭaza.
• Jū-no-kata (柔の形, afablaj kaj flekseblaj formoj) dekkvin teknikoj, aranĝitaj en tri serioj de kvin, montrante la principon de Jū kaj ties ĝustan uzadon por atako kaj defendo.
• Gō-no-kata (剛の形, fortoformoj) el la plej malnovaj kata, enhavante dek formojn kiuj ilustras la efikan uzadon de forto kaj rezistado. Nun rare praktikata.
• Icucu-no-kata (五の形, la kvin formoj) antaŭnigitaj kata, ilustrante la principon de seirjoku zen'yō kaj la movojn de la universo. La kata antaŭas la kreadon de Kodokan kaj rezultis en Tenĝin Ŝinĝō-rjū.
• Koŝiki-no-kata (古式の形, tradiciaj formoj) derivitaj el ĵuĵucua Kitō-rjū, tiuj kata origine celis plenumon portante kirason. Kano elektis konservi ĝin kiel enhavanta la principojn de ĵudo.
• Seirjoku Zen'ĝo Kokumin Taiiku (精力善用国家体育, maksimum-efika nacia fizika edukado) serio de ekzercoj dezajnita por disvolvigi la fizikon por ĵudo.
• Joŝi-goŝinhō (女子護身法, metodoj de memdefendo por virinoj) ekzerco kompletigita en 1943, kies disvolvigo estis ordonita de Jirō Nangō, dua prezidanto de Kodokan.

Krome, ekzistas kelkaj ofte praktikitaj kata kiuj ne estas rekonitaj fare de la Kodokan. Kelkaj el la pli oftaj kata estas jenaj:

• Go-no-sen-no-kata (後の先の形) "Kata" de preventaj kontraŭteknikoj, kiuj laŭ kelkaj asertoj havas heredaĵon de Universitato Ŭaseda en Tokio. La formo estas malmulte pli ol normaj kontraŭteknikoj, rezervitaj per iu protokolo. Krome, ekzistas neniu universala normo nek akceptita referencteksto. La ekzerco estas nekonata en Japanio, kaj estis popularigita en Okcidento fare de Mikinosuke Kaŭaiŝi.
• Nage-ŭaza-ura-no-kata(投げ技裏の形) Multe pli eleganta kaj kohera kata de kontraŭteknikoj, kreitaj de Kyuzo Mifune.
• Katame-ŭaza ura-no-kata (固め技裏の形, formoj reversi kontrolteknikojn) kata de kontraŭatakoj por kontrol-teknikoj, atribuitaj al Kazuo Itō.

Tandoku-renŝu (propra praktiko)

• Propra laboro.

Reguloj

Japana Ĵudo-Ĉampioneco, 2007 vira finalo

Du konkursas sur kvadrata tatamo (de 8m × 8m ĝis 10m × 10m). Konkurstempo estas 5 minutoj en Olimpikoj sed 3 aŭ 4 minutoj en mez- aŭ altlernejo en Japanio. Ĝenerale, konkursanto venkas per ĵeti kontraŭulon, ruli malsuperen je piedo aŭ subpremi.

La tradiciaj reguloj de ĵudo intencas havigi bazon sub kiu testi lertecon en ĵudo, dum eviti gravan riskon de vundo al la konkursantoj. Aldone, la reguloj intencas ankaŭ plifortigi taŭgan reigi (礼儀?, etiketo). Punon ricevos kiu turnus sin al jeno: pasiveco aŭ evito de progreso en la matĉo; kontraŭsekurecaj praktikoj ekzemple uzante malpermesitajn teknikojn, aŭ pro konduto kiu estas konsiderataj kontraŭ la spirito de ĵudo. La lukto devas esti haltigita se partoprenanto estas for de la markita areo de la tatamo.

Gradoj

Korpoĵeto en ĵudo.

La nivelo de kapableco de ĵudo estas videbla per kolora zono. Oni distingas du grupojn. La unua estas la grupo de kolora zono por la lernantoj (nomita "kjuo" (kyu)) kaj la dua grupo tiu de la majstroj (nomita dano aŭ danno (dan)).

La ordo laŭ progreso estas:

• blanka (sesa kjuo)
• flava (kvina kjuo)
• oranĝa (kvara kjuo)
• verda (tria kjuo)
• blua (dua kjuo)
• bruna (una kjuo)
• nigra (nigra zono estas la unua danno)

Ĝenerale la dannaj zonoj estas nigraj, tamen nuntempe la 10-a danno estas ruĝa.

Vidu ankaŭ

• Filmo Sanshiro Sugata
• Miksitaj batalartoj

Bibliografio

• Adams, Neil (1991), Armlocks, Judo Masterclass Techniques, London: Ippon Books 
• Cachia, Jeffrey (2009), Effective Judo, Sarasota, FL: Elite Publishing 
• Daigo, Toshiro (2005), Kodokan Judo Throwing Techniques, Tokyo, Japan: Kodansha International 
• De Crée, Carl (2012), The origin, inner essence, biomechanical fundamentals, and current teaching and performance anomalies of Kōdōkan jūdō’s esoteric sixth kata: The Itsutsu-no-kata ―"Forms of five", Rome, Italy: University of Rome 
• De Crée, Carl; Jones, Llyr C. (2009a), "Kōdōkan Jūdō's Elusive Tenth Kata: The Gō-no-kata - "Forms of Proper Use of Force" - Part 1", Archives of Budo 5: 55–73 
• De Crée, Carl; Jones, Llyr C. (2009b), "Kōdōkan Jūdō's Elusive Tenth Kata: The Gō-no-kata - "Forms of Proper Use of Force" - Part 2", Archives of Budo 5: 74–82 
• De Crée, Carl; Jones, Llyr C. (2009c), "Kōdōkan Jūdō's Elusive Tenth Kata: The Gō-no-kata - "Forms of Proper Use of Force" - Part 3", Archives of Budo 5: 83–95 
• De Crée, Carl; Jones, Llyr C. (2011a), "Kōdōkan Jūdō's Inauspicious Ninth Kata: The Joshi goshinhō - "Self-defense methods for females" - Part 1", Archives of Budo 7: 105–123 
• De Crée, Carl; Jones, Llyr C. (2011b), "Kōdōkan Jūdō's Inauspicious Ninth Kata: The Joshi goshinhō - "Self-defense methods for females" - Part 2", Archives of Budo 7: 125–137 
• De Crée, Carl; Jones, Llyr C. (2011c), "Kōdōkan Jūdō's Inauspicious Ninth Kata: The Joshi goshinhō - "Self-defense methods for females" - Part 3", Archives of Budo 7: 137–139 
• Fromm, Alan; Soames, Nicolas (1982), Judo - The Gentle Way, London: Routledge & Kegan Paul Ltd 
• Fukuda, Keiko (2004), Ju-No-Kata, Berkeley, California: North Atlantic Books 
• Harrison, E.J. (1952), Manual of Judo, London: Foulsham 
• Hoare, Syd (2005), "Development of judo competition rules", sydhoare.com, http://www.sydhoare.com/development.pdf, retrieved September 16, 2012 
• Hoare, Syd (2009), A History of Judo, London: Yamagi Books 
• Inman, Roy (2005), The Judo Handbook, UK: Silverdale Books 
• Inokuma, Isao; Sato, Noboyuki (1987), Best Judo, Tokyo, Japan: Kodansha International 
• Ishikawa, Takahiko; Draeger, Donn F. (1999), Judo Training Methods, Boston, Massachusetts: Tuttle Publishing 
• Jones, Llyr C.; Hanon, Michael J. (2010), "The way of kata in Kodokan Judo", Journal of Asian Martial Arts 19: 8–37 
• Kano, Jigoro (1994), Kodokan Judo, Tokyo, Japan: Kodansha 
• Kano, Jigoro (2005), Naoki, Murata, ed., Mind Over Muscle: Writings from the founder of Judo, Tokyo, Japan: Kodansha 
• Kano, Jigoro (2008), Watson, Brian N., ed., Judo Memoirs of Jigoro Kano, Victoria, BC: Trafford Publishing 
• Kashiwazaki, Katsuhiko (1992), Shimewaza, Judo Masterclass Techniques, London: Ippon Books 
• Kashiwazaki, Katsuhiko (1997), Osaekomi, Judo Masterclass Techniques, London: Ippon Books 
• Koizumi, Gunji (April 1947), "1936 Conversation with Jigoro Kano", Budokwai Bulletin 
• Lowry, Dave (2006), In the dojo. A guide to the rituals and etiquette of the Japanese martial arts, Boston, MA: Weatherhill 
• Mifune, Kyuzo (2004), The Canon of Judo: Classic teachings on principles and techniques, Tokyo, Japan: Kodansha 
• Ohlenkamp, Neil (2006), Judo Unleashed: Essential Throwing & Grappling Techniques for Intermediate to Advanced Martial Artists, Maidenhead: McGraw-Hill 
• Otaki, Tadao; Draeger, Donn F. (1997), Judo Formal Techniques: Complete guide to Kodokan randori no kata (reprint ed.), Clarendon, Vermont: Tuttle Publishing 
• Takahashi, Masao (2005), Mastering Judo, Champaign, Illinois: Human Kinetics 

Eksteraj ligiloj

• Ĵudo Video
• Monda Esperanta Ligo por Sporto Arkivigite je 2008-08-28 per la retarkivo Wayback Machine