Diwaskedh
Diwaskedh, terweythyow gwens a-dro (ha trowens en radndiryow trovadnek), ew term meteorologiethel rag parth veur a ayr lebma thujy an ayr ow terevel. Hebm a wher pan wrelho dew ayrgorf metya. An or tredh dew ayrgorf ew gelwys tal. Ayrgorf ew corf a ayr gen gnasow arbednek, ow cregy war natur an radndir lebma whrug furvya. En Kernow an re ma a gomprehend moryow (ow cul ayr gleb) ha tiryow (ayr segh), hag ayr a'n noor (yeyn) ha dyhow (tobm).



Dell ew usys en Kernow, ayr trovadnek a'n dhyhow a wra metya ayr a'n pedn aghel a'n ogledh. Pan wrelho dew ayrgorf dyffrans metya, ema an ayr e'n diwaskedh ow terevel ha treylya.
Hanow ayrgorf | Pednfenten | Tu | Gnasow |
---|---|---|---|
Arctek | Mor Norgagh | A'n noor / noor est | Pur yeyn gen ergh |
Pednaghlek brastiryel | Siberi | A'n est | Pur yeyn ha segh |
Trovadnek brastiryel | Sahara / Brastir Europa | A'n soth | Tobm ha segh |
Trovadnek morek | Mor Bras Atlantek (Azores) | A'n soth-west | Mygyl ha gleb |
Pednaghlek morek | Mor Bras Atlantek (ogas dhe Greunland) | A'n noor-west | Yeyn ha gleb |
Pednaghlek morek dewheles | Mor Bras Atlantek (kres) | A'n west | Goyeyn ha gleb |
Diwaskedh a furv
[golegi | pennfenten]- Na ell an dhew ayrgorf kemyska en es drefen aga bos mar dhyffrans.
- Pan wrelho ayr tobm herdhya erbydn an ayr yeyn, constrinys ew an ayr tobm dhe dherevel drefen y vos scaffa.
- An or tredhans etho ew gelwys an tal tobm
- Pan wrelho ayr yeyn herdhya erbydn ayr tobm, ema ev ow cawsya an ayr tobm dhe dherevel, drefen y vos poosa. Hebm yw an tal yeyn.
- War vappys kewer, diskwedhys ew talyow tobm gen linen ha hanterkelghow rudh, ha talyow yeyn gen linen ha trihornow glas.
Talyow Glaw
[golegi | pennfenten]Ema Cloudys ow furvya drefen bos ayr tobm constrinys dhe dherevel. Pan vo hebma ow wharvos, ema'n ayr ow yeynhe, ha dowr a wra gluthya, furvya cloudys hag ena glaw. Herwydh usadow, talyow a gebmer 24- 48 our rag tremena.

A-dherag an tal tobm
[golegi | pennfenten]- Ema cloudys ow talleth furvya
- Ema uhelder an cloudys ow codha
- Ema an gwaskedh ayr ow lehe dres termyn
- Ev a dhalleth gul glaw en scav rag termyn hir
E'n radngelgh tobm
[golegi | pennfenten]- Ema an temperedh Ow terevel
- An ebron a wra clerya
- Segh ew gen nebes cawosow
Ort' an tal yeyn
[golegi | pennfenten]- Ema cloudys ow furvya en uskis
- Ema an gwens ow crevhe
- Kevys ew glas trom, terweythyow gen taran ha lughes
Woja an tal yeyn
[golegi | pennfenten]- Yeynna ew
- Ema cawosow trom
- Ema tu an gwens ow treylya dhe vos a'n noor-west
Displegyans an diwaskedh
[golegi | pennfenten]Woja niver a dhedhyow, oll an ayr e'n radngelgh tobm ew derevys a-ugh an tir. Gelwys ew an studh ma avel tal occludys. An arwodh rag tal occludys war vappa kewer ew linen gen hanterkelghow ha trihornow ow tereylya.
-
Cloudys cirrus kens an tal tobm
-
Cloudys altostratus
-
Cloudys nimbostratus
-
Cloudys cumulus
-
Cloudys cumulonimbus
Ma an erthygel ma usya an Furv Scrifys Savonek (gen furvow tradycyonal) a-barth Kernowek diwedhes.