IJsland
Door zijn geïsoleerde ligging was IJsland lang een goed bewaard geheim, totdat de IJslandse autoriteiten erin slaagden om IJsland als reisbestemming beter onder de aandacht te brengen bij toeristen. De belangrijkste reden om IJsland te bezoeken, is voor de meeste reizigers het ruige natuurschoon in IJsland. Bijna had die ruige natuur het toeristenseizoen van 2010 om zeep geholpen, toen de vulkaan Eyjafjallajökull tot uitbarsting kwam en het Europese luchtruim vanwege vulkanische as uit de IJslandse vulkaan werd afgesloten. IJsland staat inmiddels volop in de belangstelling van toeristen, zeker sinds er meer goedkope vluchten beschikbaar zijn gekomen. De toeristenstroom is nog verder toegenomen sinds IJsland door beroemde artiesten regelmatig wordt gebruikt als decor voor foto, film en muziek. Tot de beroemdheden die in IJsland zijn geweest behoren onder andere David en Victoria Beckham, de familie Kardashian, Emma Watson, Gwyneth Paltrow, Beyoncé, Justin Bieber en Tom Cruise. Toenemende populariteit van IJsland als reisbestemming heeft een ander soort toeristen naar IJsland gebracht dan voorheen, namelijk een jonger publiek, wat zich minder goed of helemaal niet op een reis door IJsland voorbereidt. Volgens sommige IJslanders komen er nu te veel toeristen naar IJsland. De kwetsbare natuur ondervindt op de drukst bezochte plaatsen de laatste jaren ernstige schade van toeristen die buiten de paden lopen en/of rijden, of afval laten slingeren. Discussies over wildpoepende en wildplassende toeristen komen bijna elk jaar opnieuw terug in de IJslandse media. Verder verschijnen er in IJslandse media regelmatig berichten over toeristen die zichzelf en de IJslandse hulpdiensten in gevaar brengen, omdat ze niet zijn voorbereid op de risico's van hoge kliffen, hete bronnen, sterke zeestromingen, koud winterweer en reizen door onbewoond gebied. De IJslandse overheid heeft daarom een website met reisadviezen ingericht. IJsland is nog steeds een prachtig land, maar op sommige plaatsen zal de reiziger die van de ruige natuur houdt zich wel eens kunnen ergeren aan publiek wat alleen maar naar IJsland is gekomen, omdat ze hun favoriete artiest willen imiteren. Het is ook belangrijk om het juiste seizoen te kiezen om naar IJsland te gaan. In de winter is er weinig daglicht in IJsland en zijn veel wegen door sneeuw geblokkeerd, dus is de winter niet het goede moment om het hele eiland rond te reizen en alle watervallen te gaan bekijken. Rondom de zomerzonnewende op 21 juni gaat de zon in het noordelijkste deel van IJsland helemaal niet onder. Verder naar het zuiden verdwijnt de zon 's nachts wel kort achter de horizon, maar blijft het de hele nacht licht. Wie in de zomer naar IJsland komt, zal uiteraard geen noorderlicht te zien krijgen, want het noorderlicht is alleen zichtbaar in het donker. Juli en augustus zijn de duurste maanden, vanwege het hoogseizoen. Regio's[bewerken]
Steden[bewerken]Andere bestemmingen[bewerken]Een rondrit over het eiland over weg nummer 1 is ongeveer 1400 km. Het zou zonde zijn om IJsland te bezoeken en niet enkele van deze schitterende natuurparken mee te pikken. Er worden veel excursies aangeboden door reisagentschappen. Deze vertrekken meestal in Reijavik of Akureyri. Je kunt de gletsjers en de grote vulkanen bezoeken voor een redelijke prijs. De goedkoopste oplossing is om zelf te rijden met een gehuurde wagen. Nationale parken[bewerken]Þingvellir Nationaal Park (uitgesproken "THING-vet-lihr") - Nationaal Park en UNESCO-Werelderfgoedsite. 30 tot 50 km ten oosten van Reykjavik. Interessant om verschillende redenen: Niet enkel is het de oprichtingsplaats van het langst bestaande parlement ter wereld (de naam betekent letterlijk parlementaire velden), het is ook de plaats waar de Noord-Amerikaanse plaat en de Europese plaat elkaar raken. Vatnajökull Nationaal Park - IJslands nieuwste nationale park is gesticht in op 7 juni 2008 en omvat de voormalige Skaftafell en Jokulsargljufur Nationale Parken. Vatnajökull Nationaal Park is Europa's grootste nationaal park met 12,000 km2. Het bestrijkt ongeveer 12% van de oppervlakte van IJsland. In dit park bevinden zich de hoogste bergen van IJsland (Hvannadalshnúkur), de grootste gletsjer (Vatnajökull) en Europa's meest krachtige waterval (Dettifoss). Snæfellsjökull National Park - Dit ligt op de punt van het Snæfellsnes schiereiland in Zuid-IJsland.In dit park bevindt zich de met ijs bedekte vulkanisch krater die het decor was voor Jules Vernes boek Reis naar het middelpunt van de aarde. Andere attracties[bewerken]Blauwe Lagune - (Bláa Lónið) Bekende openluchtzwembad en gezondheidscentrum. Dit kuuroord ligt in Grindavík op het schiereiland Reykjanes, in het zuidwesten van IJsland. Het is ongeveer 15 km van Keflavík International Airport en 40 km van Reykjavik. Dit geothermische kuuroord in het midden van de lava, met zijn melkachtig blauw water lijkt surrealistisch. Begrijpen[bewerken]Geschiedenis[bewerken]De aanwezigheid van een eiland ten noordwesten van de Britse Eilanden was reeds bekend of werd vermoed door de Grieken en Romeinen. Het "Ultima Thule", waar de Romeinen in een geschrift over spreken, gaat waarschijnlijk over IJsland, maar zekerheid daarover ontbreekt vooralsnog. Uit archeologische vondsten blijkt dat de Romeinen vermoedelijk wel voet aan wal hebben gezet, maar de eersten die langere tijd op IJsland verbleven waren waarschijnlijk Ierse monniken. Met de komst van de Vikingen verdwenen ze. De meesten van de eerste bewoners waren van Noorse afkomst. Ze verlieten hun thuisland om aan het regime van Harald Veelhaar (of Fijnhaar) te ontkomen. In die tijd werd er verhaald van een eiland dat nog niet bewoond was, en Flóki Vilgerðarson (ook wel Hrafna Flóki of raven-Flóki genoemd, omdat hij drie raven bij zich had die hem hielpen het onbekende eiland te vinden) besloot zijn geluk in dat nieuwe land te beproeven. Hij vestigde zich aan een grote baai in het westen (bij Flókatóftir aan het huidige Breiðafjörður). Tijdens de eerste strenge winter verhongerde al zijn vee en berooid vertrok hij weer, maar niet alvorens het land zijn naam gegeven te hebben: IJsland. Later kwamen via omzwervingen langs Ierland, Schotland, de Hebriden en de Faeröer (waar ze ondertussen slaven bemachtigden) landgenoten van hem op IJsland aan. De eerste Viking die zich permanent op IJsland vestigde was Ingólfur Arnarson. In 874 landde hij aan de zuidkust en omstreeks 877 vestigde hij zich aan een baai in het zuidwesten. Die plaats noemde hij Reykjavik (zie aldaar). De volgende 60 jaar werd het land volledig gekoloniseerd. Geologie[bewerken]Het eiland IJsland is hoofdzakelijk opgebouwd uit vulkanisch materiaal en gesteente, omdat het op de Midden-Atlantische rug ligt, het scheidingsgebied van een aantal tektoniekplaten die langzaam uit elkaar drijven, waardoor het onderliggende magma de kans krijgt naar de oppervlakte te komen en daar de ontstane scheuren op te vullen. Een deel van die Midden-Atlantische rug loopt van noord naar zuid door het midden van het land en verheft zich daarbij zó ver, dat het als het ware heel IJsland boven het zeeoppervlak uittilt. Als gevolg van de plaattektoniek drijven sommige delen van IJsland daarbij met een gemiddelde snelheid van zo'n 1 á 2 cm per jaar gestaag uiteen. Þingvellir, zo'n 50 kilometer ten oosten van Reykjavik, is de enige plaats ter wereld waar men de scheiding van de Amerikaanse en de Europese continentale plaat kan zien. Een bijkomstigheid is dat IJsland ook nog eens op een hotspot ligt. Dat zijn plaatsen in de aardkorst waar het onderliggende magma tot zeer dicht onder het aardoppervlak kan komen. Beide fenomenen zorgen ervoor dat IJsland vulkanisch zeer actief genoemd mag worden. Geologisch gezien is IJsland zeer jong. De oudste delen van het eiland zijn 17 tot 20 miljoen jaar oud. Dit gebied ligt in het noordwesten en wordt in het IJslands de Vestfirðir (Westfjorden) genoemd. Het landoppervlak van IJsland groeit als gevolg van vulkanisme nog steeds aan. Het jongste deel is het eilandje Surtsey dat bij de Vestmannaeyjar ontstond tijdens een vulkaanuitbarsting die in 1963 begon. In slechts 3½ jaar vormde lava een heel nieuw eiland. Rondom Surtsey vormden zich tot 1967 nog andere vulkanen die eilandjes in zee maakten, maar die werden door de zee weer weggespoeld. Surtsey was aanvankelijk opgebouwd uit vulkanische as en snel verpulverend vulkanisch gesteente. Pas toen een latere vulkaanuitbarsting een dikke laag lava (basaltsteen) over de zuidkust van het eiland legde, was Surtsey tegen wegspoelen door de zee beschermd. Surtsey, ten zuidwesten van de Vestmannaeyjar (Westmaneilanden), is beschermd gebied, wat alleen met een vergunning toegankelijk is voor wetenschappers. Biologen onderzoeken hoe planten zich langs natuurlijke weg vestigen op een nieuw vulkanisch eiland. Om het onderzoek niet te verstoren, moeten mensen hun laarzen desinfecteren voordat ze in de boot naar Surtsey stappen, zodat mensen geen plantenzaden kunnen meenemen naar Surtsey. Toeristen zijn op Surtsey niet welkom. Hoge golven en een bijzonder ruige kust met kliffen en lavarotsen maken het moeilijk om met een bootje op Surtsey te landen. Voor onderzoekers is er op Surtsey een houten berghut om in te overnachten. IJsland kent een aantal actieve vulkanen, waaronder de Katla onder de Mýrdalsjökull, het Laki-gebied, de Hekla, en het nieuwe eiland Surtsey. Andere, of slapende vulkanen zijn de schildvulkaan Skjaldbreiður, de twee Snæfell-vulkanen, Kerið, Eldborg, Hverfjall, Krafla en Askja. Daarnaast komen er pseudokraters voor, met name bij Mývatn en Kirkjubæjarklaustur. Andere fenomenen van vulkanisme op IJsland zijn subglaciale meren (bijvoorbeeld Grímsvötn), solfataren en fumarolen, geisers, hete bronnen (de bron bij Deildartunguhver levert 180 liter kokend water per seconde en is daarmee de grootste heetwaterbron van Europa) en geothermische energiecentrales. Ook zijn alle gesteenten op IJsland, zoals basalt en basaltlava, tefra en tufsteen, vulkanisch glas, palagoniet en ryoliet, van vulkanische oorsprong. Geografie[bewerken]IJsland bestaat voor het overgrote deel uit laag- en middelgebergte, al dan niet met gletsjers bedekt, waar vanuit vele rivieren naar zee stromen. Sommige daarvan vervoeren zeer grote hoeveelheden water, maar ze zijn doorgaans voor schepen onbevaarbaar. De hoogste berg is de Hvannadalshnúkur. Deze ligt met zijn 2110 meter hoogte grotendeels verscholen onder de Öræfajökull. Bomen komen op IJsland vooral in dwerg- en struikvorm voor, bijvoorbeeld in het natuurreservaat Þórsmörk. Alleen in het oosten van het land komt een gebied voor dat 'bos' mag genoemd worden, het 2000 hectare grote Hallormstaðaskógur. De bomen zijn daar voor het grootste deel aangeplant. Grote boomstammen die men soms langs de kust aantreft is drijfhout dat van ver is gekomen. Hoewel het land beroemd is om zijn geisers, is de echte Geysir na een aardbeving een stuk minder actief geworden; de nabijgelegen Strokkur spuit zijn waterfontein echter om de 5-8 minuten omhoog. Andere werkende geisers zijn veel minder spectaculair om te zien of zijn ten behoeve van de warmwatervoorziening afgedopt. Het binnenland is vrijwel onbewoond; het dichtstbevolkte gebied ligt aan de zuidwestkust rond Reykjavik. Langs het noorden van het eiland stroomt de koude Oostgroenlandstroom, langs het zuiden de warme Golfstroom. Gekoppeld aan de wind die vaak van zuid naar noord over het eiland waait, is het klimaat in Reykjavik (zuidwest) kouder dan in Europa, maar nog steeds gematigd. In het noordelijke Akureyri daarentegen zijn de temperatuurschommelingen vanwege de vaak aflandige wind groter. Vanaf de Vestfirðir in het noordwesten via het noorden tot aan het oosten van het land wordt de kustlijn gekenmerkt door grotere en kleine fjorden en baaien. Een aantal fjorden is in de wintermaanden enkel over het water te bereiken en is zelfs in de zomer enkel toegankelijk met een 4WD-auto. Dat is mede de oorzaak van de ontvolking die sinds de Tweede Wereldoorlog in dit deel van het land gaande is. In het zuiden wordt de kustlijn gekenmerkt door een bijna volkomen afwezigheid van natuurlijke inhammen en uitgebreide spoelzandvlaktes, een resultaat van de overspoeling van de streek door het smeltwater van de Vatnajökull. De westkust wordt weer wel gekenmerkt door brede fjorden en baaien, zoals de Faxaflói (Faxabaai) en de Breiðafjörður. De vuurtoren bij Bjargtangar nabij de vogelkliffen van Látrabjarg is het meest westelijke puntje van Europa. Grote delen van het binnenland zijn tijdens de zomermaanden uitsluitend toegankelijk voor terreinvoertuigen. In de winter echter zijn vrijwel alle wegen daar zelfs voor de krachtigste voertuigen onbegaanbaar en derhalve dan ook afgesloten voor alle verkeer. Het landschap is bergachtig, tafelbergen wisselen af met actieve en slapende vulkanen en caldera's, waartussen (meanderende) rivieren zich een weg banen. Omdat IJsland geologisch gezien nog erg jong is en de rivieren zich nog een weg door het harde basalt moeten slijten, komen er vele watervallen voor, waarvan er een aantal spectaculair zijn. De Dettifoss is qua watervolume de grootste waterval van Europa. Valleien werden in het verleden opgevuld door de lava van grote vulkaanuitbarstingen, waardoor er soms hele lavavlakten zijn. Een derde van alle lava die de laatste 500 jaar wereldwijd werd uitgestoten, werd op IJsland uitgestoten.[4] IJsland heeft vier nationale parken: Jökulsárgljúfur National Park, Skaftafell National Park, Snæfellsnes National Park en Þingvellir. Fauna en Flora[bewerken]Een belangrijk kenmerk van IJsland is de afwezigheid van bomen. Tijdens de kolonisatie zou het land wel begroeid zijn geweest, maar het is de vraag of er toen wel echte bomen voorkwamen. In meerdere saga's worden reizen naar Noorwegen beschreven die, naast de intentie om handel te drijven, voor een belangrijk deel werden ondernomen om timmerhout te halen. Wel wordt gewag gemaakt van hout sprokkelen om vuur en houtskool te maken. Aan de andere kant echter verwijzen namen als Skógarströnd (boskust) en Skógarnes (boskaap) naar de aanwezigheid van bossen (skógur betekent bos). Ook wordt in het eerste hoofdstuk van het Landnámabók (boek der landnamen) geschreven dat het land tussen bergen en de kust met bos was bedekt. De huidige bomen beperken zich tot dwergberken, dwergwilgen en kreupelgewassen. Er wordt beweerd dat het eilandje Árnes in de Þjórsá-rivier een redelijk beeld zou geven hoe het eiland er zo'n 2000 jaar geleden uit heeft gezien. Hoewel het grootste deel van het land uit rotsen, keien en arctische woestijnlandschappen bestaat, komen mossen, korstmossen en grassen veel voor. In (voornamelijk) het zuiden zijn de laaglanden gecultiveerd. Door de hoge geografische ligging van IJsland ligt de boomgrens al op 200-300 meter boven zeeniveau. Er komen ongeveer 450 hogere planten van nature voor. De poolvos is het enige oorspronkelijke zoogdier. De immigranten brachten schapen, koeien, varkens, paarden en pluimvee mee. Muizen, ratten, nertsen en konijnen zijn over het algemeen per ongeluk ingevoerd. Rendieren zijn in de 18e eeuw ingevoerd en een aantal is verwilderd en leeft in de oostelijke hoogvlakten. De ijsbeer komt er niet voor, maar o.a. in Húsavík is een opgezet exemplaar te vinden. Deze kwam in 1969 op een ijsschots van Groenland aangedreven. Ook in juni 2007 en juni 2008 kwam er een ijsbeer aan land. Deze dieren werden echter gedood om de inwoners te beschermen. Reptielen, amfibieën en giftige dieren, zoals schorpioenen, komen op IJsland niet voor. Wel muggen, met name waar begroeiingen bij moerassen en meren voorkomen. Mývatn (letterlijk muggenmeer) staat bekend om de vele muggen die bij windstil als wolken over het meer zweven. In de schone en heldere wateren op en rondom IJsland komt zeer veel vis voor, zoals zalm, forel, platvis en kabeljauw. IJsland is een belangrijk biotoop voor ontelbare vogels en vogelsoorten. Vele soorten eenden en ganzen komen er voor, naast zeevogels, waadvogels en zeldzame roofvogels zoals de sneeuwuil. Op IJsland komen zowel overwinteraars voor als vogels die het als rustplaats, broedplaats of foerageerplaats gebruiken. Zo komt de papegaaiduiker in groten getale (60% van de wereldpopulatie) voor. In door warmwaterbronnen verwarmde kassen worden planten, bloemen, groenten (o.a. tomaten, komkommers en paprika's) en fruit (o.a. druiven en sinaasappels) geteeld. De belangrijkste regio's met kassenteelt zijn in Zuid-IJsland bij Hveragerði en de geothermale gebieden rond Reykholt (Borgarfjörður) in het westen en Flúðir in het zuidwesten. Godsdienst[bewerken]In IJsland kent men vrijheid van godsdienst. De Evangelisch Lutherse Kerk van IJsland is de staatskerk. In het nationaal register wordt altijd bijgehouden welke religieuze overtuiging men heeft. In 2004 gaf dit het volgende beeld:
Ofschoon de meerderheid van de bevolking christelijk is, gaan de meeste IJslanders niet met regelmaat naar de kerk. De meesten hebben liberaal-christelijke opvattingen. Bevolking[bewerken]De IJslanders zijn nakomelingen van de Vikingen, vermengd met Schotse en Ierse immigranten. De meeste buitenlanders zijn Denen. Meer dan de helft van de bevolking leeft in Reykjavík en omgeving. Geslachtsnamen worden op IJsland bijna niet gebruikt: de IJslanders bedienen zich van patroniemen, zoals 'Karlsdóttir' ('dochter van Karl') of 'Grímsson' ('zoon van Grímur') (zie ook: IJslandse namen). De voornaam is nog altijd belangrijker dan het patroniem: in telefoonboeken en andere alfabetische persoonslijsten wordt men op zijn voornaam gerangschikt. Taal[bewerken]Op IJsland spreekt men IJslands, een Noord-Europese Germaanse taal, verwant aan het oud-Noors en aan Faeröers. Modern Noors (Bokmål) is sterk door Deens beïnvloed. In tegenstelling tot het talenverband tussen het Zweeds, Noors en Deens, lijkt het IJslands veel minder op deze talen. Kenmerkend voor de IJslandse taal zijn de rollende uitspraak van de letter r (zoals in het Fins) en letters zoals de ð (edh) en de þ (th). De lettercombinatie 'au' in 'Laugarvegur' wordt als ö uitgesproken. In 'Þingvellir' spreekt men 'll' als 'tl' uit. Het IJslands heeft de oude Scandinavische naamvallen nog behouden, met verbuigingen van zelfstandige naamwoorden die voor buitenlanders lastig te herkennen en te leren zijn. IJslanders spreken over het algemeen goed Engels. IJslanders die veel met toeristen werken spreken soms redelijk Duits. In Reykjavík hoort men vaak meer Engels dan IJslands praten. De IJslandse taal is in de hoofdstad niet alleen vanwege de vele toeristen een minderheidstaal aan het worden, maar ook omdat maar weinig buitenlanders die zich in IJsland vestigen goed IJslands leren en omdat veel IJslandse schoolkinderen al jong Engels leren. Voor boekenuitgevers is het vanwege de kleine markt in IJsland vaak niet rendabel om schoolboeken in het IJslands te vertalen, zodat een groot aantal schoolvakken wordt onderwezen met boeken in het Engels. Sinds internet overal wordt gebruikt, vinden pubers in IJsland het vaak 'cool' om Engels te praten. Ondanks deze neiging tot Engels spreken, maakt de IJslandse taal zelden gebruik van leenwoorden uit andere talen. Zelfs woorden als 'computer' of 'telefoon' heeft het IJslands niet overgenomen. Arriveren[bewerken]Per vliegtuig[bewerken]Keflavík International Airport (IJslands: Keflavíkurflugvöllur) is het grootste en belangrijkste vliegveld van IJsland. Het ligt vlakbij het stadje Keflavik, zo'n 50 kilometer van de hoofdstad Reykjavik. De belangrijkste maatschappij die er zijn thuisbasis heeft is Icelandair. Deze maatschappij vliegt naar diverse belangrijke Europese steden, maar vanaf IJsland ook naar de Verenigde Staten en Canada. De volgende maatschappijen vliegen naar Keflavik (sommige vluchten zijn seizoensgebonden)
Per bus[bewerken]Zie hierboven! Per boot[bewerken]Smyril Line [1] vaart vanaf Hirtshals in Denemarken via Tórshavn op de Faeröer naar Seyðisfjörður in IJsland. Onderweg passeert de boot de Shetland-eilanden van dichtbij, maar zonder daar in een haven aan te leggen. Veerbootmaatschappijen hebben last van concurrentie door goedkope vliegtarieven, waardoor het aantal overtochten sterk verminderd is, vergeleken met 20 jaar geleden. De havens van Scrabster, in Schotland, en Bergen, in Noorwegen, worden ook niet (meer) door Smyril Line bediend. De overtocht van Denemarken naar IJsland duurt ongeveer drie dagen. Vanuit de Benelux komt daarbij de reis naar een van de vertrekhavens. Een groot voordeel is dat je je eigen wagen kan meenemen op de ferryboot, want een huurauto is in IJsland nogal duur. Vanwege de alsmaar uitbreidende coronapandemie vaart Smyril Line in de 2e helft van maart 2020 zonder passagiers. Er wordt tot 28 maart 2020 alleen nog vracht meegenomen. Intussen heeft ook Denemarken de grens gesloten, dus zelfs als Smyril Line wel passagiers zou willen toelaten, blijft Hirtshals voorlopig onbereikbaar voor reizigers van buiten Denemarken, waardoor het voorlopig even niet mogelijk is om vanuit Nederland per boot naar IJsland te reizen. Sommige cruiseschepen varen vanuit Nederland langs de Noorse kust naar Spitsbergen en terug via IJsland en Schotland. De Nederlandse ANWB stuurde als bijlage bij het ledenblad 'Kampioen' van januari 2020 een reismagazine mee, waarin deze reis naar Spitsbergen, IJsland en Schotland wordt aangeprezen, met Holland America Line, met vertrek in juni 2020, als de zon in het noorden niet ondergaat. Op cruiseschepen draait het om genieten van de luxe voorzieningen aan boord, dus deze reis is niet geschikt voor reizigers met een beperkt budget. Op de meeste cruiseschepen worden geen auto's verscheept, waardoor men in de havens is aangewezen op (vaak dure) excursies per bus of taxi. Rondreizen[bewerken]IJsland heeft veel natuurschoon te bieden. De nationale weg die het eiland omcirkelt is een aanrader. IJsland heeft geen spoorwegennet. Het openbaar vervoer is betaalbaar. Houd bij het plannen van trips rekening met het veranderlijk weer. De beste periode om te reizen, is van juni tot september (in juni is er praktisch 24 uur per dag zonlicht). Per auto[bewerken]Je kunt je auto meenemen op een veerboot die vertrekt vanaf Denemarken. De boot doet er drie dagen over om IJsland te bereiken. (zie Smyril Line). In de zomer zijn de plaatsen op de veerboot vaak snel uitverkocht. Lees voor je vertrekt wat autorijden in IJsland anders maakt. Overstekende schapen, onoverzichtelijke heuveltoppen, overgangen van asfalt naar grind en smalle bruggen vragen om aangepast rijgedrag. Niet bij elk fotogeniek landschap zijn parkeerplaatsen, dus stop niet midden op de weg, maar laat foto's maken over aan je bijrijder. Zorg voor voldoende rust, ook als het in de zomer niet donker wordt. De ringweg, met wegnummer 1, is geschikt voor normale auto's. Op alle wegen met een F in het wegnummer is vierwielaandrijving verplicht. Zelfs met terreinwagens is het niet altijd mogelijk om door het binnenland van de zuidkust naar de noordkust van IJsland te rijden. Je kunt ook een auto huren, zoals veel toeristen doen, wanneer ze per vliegtuig naar IJsland komen. Neem wel ruim de tijd voor de overdracht van de auto en loop samen met de verhuurder een rondje om de auto. Kijk heel precies of er schade aan de auto is en laat schades van de huurder voor je op het contract aantekenen, zodat je kunt bewijzen dat die schades door iemand anders zijn veroorzaakt. Zorg bij het inleveren van de auto dat je een bewijs krijgt dat je de auto zonder schade hebt ingeleverd, zodat een huurder van de auto die na jou schade rijdt niet kan beweren dat jij de auto beschadigd hebt. Controleer of het kantoor van de autoverhuurder wel open is, voordat je met een auto en sleutels in verlegenheid komt te staan, als je laat in de avond of in het weekeinde terug naar huis vliegt. Door het ruige terrein (grindwegen!) lopen auto's in IJsland sneller schade op. Bestudeer op tijd de voorwaarden van je verzekeringen! Als je niet zeker weet of je een 4x4 nodig hebt, of dat een gewone wagen voldoet, doe hier dan even kort onderzoek naar. Over het algemeen is een normale auto voldoende, tenzij je het binnenland van IJsland in wilt trekken. Ook kan het handig zijn om voor een 4x4 te kiezen op het moment dat je van plan bent om in de winter van de gebaande paden af te wijken. Per touringcar[bewerken]BSI Travel [2] heeft regelmatige busdiensten naar de meeste bestemmingen in het land, voornamelijk rond de Ringweg (Route 1). Speciale aanbiedingen bevatten 1 tot 4 weken ongelimiteerde busreizen rond de Ringweg (optioneel met busreis naar de Westfjorden) of eenmalige tijd ongelimiteerde reis rond de Ringweg in beide richtingen. De BSI tours naar het binnenland, in speciale 4x4 bussen, zijn veel goedkoper en relax alternatief dan zelf te rijden en bedienen de meeste belangrijke bestemmingen. (bv. Landmannalaugar, Thorsmork, Aksja etc). Tours naar het binnenland worden enkel gepland tijdens de zomermaanden, meestal juni tot september. Kopen[bewerken]IJslandse truien (lopapeysa) van ouderwetse kwaliteit zijn warm, gaan lang mee en hebben herkenbare traditionele patronen. Toeristen die na betaling van strikt noodzakelijke uitgaven (drinken, eten, overnachtingen en vervoer) nog geld over hebben voor souvenirs, kopen vaak een IJslandse trui. Helaas zijn er in IJsland steeds meer goedkope Chinese namaaktruien op de markt. Zelfs Raghneiður Elín, de IJslandse minister voor industrie en handel, is er er al ooit op betrapt op dat zij een namaaktrui als relatiegeschenk had gegeven aan Rahm Emanuel, de burgemeester van Chicago. Door deze pijnlijke vergissing, om als lid van de IJslandse regering geen echte IJslandse trui te kopen, ontstond een rel in de IJslandse media. In Reykyavík wordt in toenemende mate geklaagd over 'puffin shops', souvenirwinkels die producten verkopen die zogenaamd 'typisch IJslands' zijn, maar in werkelijkheid gaat het om goedkope rommel uit China. Toeristen kopen massaal knuffels in de vorm van een papegaaiduiker ('puffin' in het Engels) en allerlei andere spullen waar de papegaaiduiker op staat afgebeeld. Bijna alle souvenirwinkels in Reykjavík zijn in handen van één buitenlandse investeerder, die alles uit China importeert, waardoor de opbrengst van de souvenirverkoop niet (meer) ten goede komt aan IJslandse families. Net als bij de 'Nutella-winkels' in Amsterdam verdringen de 'puffin shops' in Reykjavík door stijgende huren de gewone winkels die er eerst zaten uit het centrum. Kosten[bewerken]IJsland is voor bezoekers met een inkomen in dollars of euro's een enorm duur land. Door de daling in koopkracht en het inzakken van de koers van de IJslandse kroon ten tijde van de kredietcrisis is IJsland wel iets minder duur geworden, maar goedkoop is IJsland zeker niet! Houd er rekening mee dat veel dingen in IJsland anderhalf tot twee keer zo duur zijn als in Nederland. Alcoholhoudende dranken zijn in IJsland drie tot vier keer duurder dan in Nederland. Het is daarom belangrijk om voor vertrek naar IJsland na te denken welk budget er voor de reis beschikbaar is. Impulsieve keuzes maken en in IJsland geld uitgeven zonder nadenken is voor Nederlanders met een modaal inkomen af te raden. Wie een laag inkomen heeft en toch naar IJsland wil, zal creatief met geld moeten omgaan, of de reisduur inkorten. Eten[bewerken]IJsland was vroeger een arm land, waar vissers en boeren alles moesten gebruiken wat maar enigszins eetbaar was, zelfs als het vies smaakte. De winters waren immers lang en hard, het groeiseizoen voor de landbouw is kort en bij storm kon er niet altijd verse vis gevangen worden. Gerechten die de gemiddelde toerist van op het vasteland van Europa als oneetbaar zou beschouwen komen voort uit deze oude traditie om niets weg te gooien. Op 23 december en in de maanden januari en februari organiseren IJslanders soms feestjes, genaamd Þorláksmessa, of Þorrablót (þ = th), waarbij de traditionele gerechten (Þorramatur) op tafel komen. Beruchte voorbeelden van deze traditionele IJslandse keuken zijn walvis, haai (hákarl), schapenkop (svið), schapevet (lundabaggi), of testikels van een ram (hrútspungar). Skyr (een soort kwark) met bosbessen vinden veel toeristen wel lekker. Inmiddels kent IJsland de nodige restaurants waar je heel lekker en verfijnd kunt eten, maar voor minder dan 40 Euro per maaltijd zul je meestal niet in een restaurant kunnen eten. Veel toeristen met een beperkt budget eten vanwege die hoge prijzen in IJsland nooit in een restaurant. IJslanders zijn dol op fastfood. Tankstations met een winkel verkopen vaak hotdogs, voor anderhalf keer de prijs die we in Nederland gewend zijn. Als een enkele hotdog de maag niet vult, kan de rekening alsnog oplopen. Op een gezonde manier je maag vullen vereist dus enige planning, zeker voor wie inspannende wandelingen gaat maken. Ook supermarkten zijn in IJsland veel duurder dan op het vasteland van Europa, maar toeristen met een beperkt budget maken vaak dankbaar gebruik van deze betaalbare bron van eten. De goedkoopste supermarkten in IJsland zijn Bonus en Kronan. Het aantal supermarkten is zeer beperkt, zeker buiten Reykjavík, dus vooruit plannen is aan te raden. Vergeet niet om skyr te proeven! Budget[bewerken]Medium[bewerken]Duur[bewerken]Uitgaan[bewerken]Tegen alle verwachtingen in, is IJsland berucht om zijn uitgaansleven. Bekende filmsterren komen naar IJsland om uit te gaan, vooral in de hoofdstad. Er zijn verschillende bars. Uitgaan in IJsland is echter niet goedkoop; Een pintje bier kan al snel 7 tot 9 euro kosten. Om kosten te besparen hebben veel IJslanders de gewoonte om thuis met vrienden in te drinken, voordat ze uitgaan. Vanwege deze traditie begint het uitgaansleven vaak pas na middernacht te bruisen. Tegen die tijd zijn sommige toeristen dan inmiddels teleurgesteld afgedropen naar hun hotel, omdat ze de indruk krijgen dat Reykjavík een dooie boel is. Om die toeristen tegemoet te komen, experimenteren sommige bars in Reykjavík de laatste jaren met 'happy hour' in de vroege avonduren. Overnachten[bewerken]Overnachtingen kunnen erg zwaar wegen op een reisbudget. Dat geldt voor reizen naar alle landen, maar voor IJsland des te meer. Wie via het internet zoekt naar overnachtingen in IJsland, vindt voor hotelkamers al snel prijzen van 250 Euro per nacht. Soms worden er lokaal, via een informeel circuit, wel kamers verhuurd vanaf 100 Euro per nacht, maar die zijn (nog) niet allemaal via internet te vinden. Het verdient aanbeveling om recensies van eerdere gasten te lezen en te beginnen bij de laagste beoordelingen, om te ontdekken met welke gebreken gasten rekening moeten houden. In het ruige binnenland van IJsland stuiten reizigers regelmatig op eenvoudige accommodaties, met het comfort van een kampeerboerderij, die echter wel prijzen berekenen die we op het vasteland van Europa alleen van de hogere klasse hotels zouden verwachten. Wie weinig geld wil of kan besteden aan overnachtingen, zou het overnachten op campings moeten overwegen. Tenten zijn vaak niet bestand tegen het onberekenbare IJslandse weer, dus lijkt een camperbusje een betere keuze dan een tent (tjalda). Vanwege schade aan de natuur probeert de IJslandse overheid wildkamperen te verbieden, maar op dit moment (januari 2020) is er weinig informatie te vinden over de handhaving van het wildkampeerverbod. Een groeiend aantal bedrijven verhuurt campers, camperbusjes en stationwagons waarin de reiziger onderweg zou kunnen slapen. Deze autoverhuurders geven echter weinig voorlichting over de regels in IJsland, zo blijkt uit klachten van hotels die last hebben van campers van niet-betalende bezoekers op hun parkeerterrein. Verder zijn de verhuurprijzen voor campers in IJsland dermate hoog dat het, afhankelijk van de reisduur, rendabel kan zijn om de eigen auto mee te nemen op de boot. Leren[bewerken]Werken[bewerken]Werkloosheid in IJsland is stijgend en de lonen zijn aan het dalen, momenteel is IJsland niet de plaats waar je werk wil gaan zoeken. Werkvergunningen zijn noodzakelijk voor inwoners van de meeste landen. De uitzonderingen zijn inwoners van Scandinavisch landen (Groenland, Faeröer, Denemarken, Noorwegen, Zweden, Ålandeilanden en Finland) en EU-landen. Werkvergunningen kunnen zeer moeilijk te verkrijgen zijn als je niet van één van de vermelde landen afkomstig bent omdat IJsland een relatief strikte immigratiepolitiek kent. Wees voorzichtig met zwart werk in IJsland. Je loon zal lager liggen en je zal niet dezelfde rechten hebben. IJsland is een land met een sterke vakbond met meer dan 90% van de werkende bevolking die lid is. Een goede bron is Directorate of Labour website Veiligheid[bewerken]IJsland is een zeer veilig land waar nagenoeg geen criminaliteit is. De meeste IJslanders doen buiten de hoofdstad hun auto's nooit op slot. De wegen in IJsland zijn over het algemeen zeer veilig, omdat je in sommige regio's niet meer dan eens in het uur een auto tegen zult komen. Wel kleven er aan autorijden in IJsland een paar risico's die door onvoorbereide toeristen vaak onderschat worden. Overstekende schapen zorgen soms voor ongevallen. Rijd stapvoets als de schapen aan beide zijden in de bermen van de weg staan, want het achtergebleven schaap zal de kudde volgen en zonder uitkijken pardoes oversteken. De middernachtzon doet toeristen in de zomer soms vergeten dat ze slaap nodig hebben. Wie zijn gedrag op deze afwijkende verkeerssituaties aanpast, loopt weinig risico. De IJslandse wegbeheerder waarschuwt onervaren automobilisten verder voor smalle bruggen waar maar één auto tegelijk op past (herkenbaar aan bord 'Einbreið bru', waar verkeer op brug voorrang heeft), voor overgangen van asfalt naar grind (bij bord 'Malbik endar' tijdig remmen op asfalt) en onoverzichtelijke bochten en heuveltoppen (herkenbaar aan bord 'Blindhæð') waarachter tegemoetkomend verkeer plotseling kan opduiken. Een terreinwagen wordt aangeraden. Op alle wegen met een F in het wegnummer is vierwielaandrijving verplicht. In het binnenland zijn de meeste wegen onverhard; Rivierkruisingen zijn vaak doorwaadbare plaatsen, die alleen begaanbaar zijn voor terreinwagens met snorkel. Sneeuw, regen en overstromingen kunnen pistes in het binnenland onbegaanbaar maken. Wie met een ongeschikt voertuig op bergwegen gaat rijden, kan vast komen te zitten in het ruige terrein. Þórsmörk (Thórsmörk) is een bestemming die zelfs met een gewone terreinwagen niet te bereiken is. IJslanders weten dit en huren een plaats in een bus of jeep met een sterk verhoogd onderstel, zodat het voertuig een (halve) meter bodemvrijheid heeft. Veel toeristen onderschatten de IJslandse natuur en rijden zich vast. Geen enkele verzekering dekt schades van duizenden euro's door water in de motor, als het oversteken van een rivier verkeerd afloopt. Wie een expeditie door het binnenland plant, doet er verstandig aan om een satelliettelefoon mee te nemen en zich zo voor te bereiden dat men enkele dagen bij slecht weer kan overleven zonder hulp van buitenaf. In IJsland vertrouwde de overheid altijd op het gezonde verstand van bezoekers. Bij hoge rotsen stonden nooit hekken. Toeristen uit de rest van Europa en zeker uit Groot-Brittannië, zijn echter gewend dat beheerders van natuurparken hen tegen gevaren beschermen, uit vrees aansprakelijk gesteld te worden als er ongelukken gebeuren. Daarom heeft de IJslandse overheid meer hekken en waarschuwingsborden moeten plaatsen, toen het aantal toeristen toenam. Helaas gebeuren er nog steeds ongelukken, omdat onnadenkende toeristen over afrasteringen klauteren en waarschuwingsborden niet lezen. Zulke onnadenkende toeristen worden in IJsland door de natuur bestraft. In hun ijver om mooie selfies te maken, nemen veel toeristen grote risico's. Er zijn al toeristen van hoge rotsen doodgevallen. Wie over lavavelden loopt kan zich aan de scherpe lavastenen verwonden of verdwalen. Ga dus nooit zonder gids een lavaveld in. Wie met geisers speelt, kan zich verbranden, zeker als men niet achter de hekken blijft. Het is echter ook al ooit gebeurd dat onverwacht sterke windvlagen kokend heet water in het publiek bliezen, waardoor zelfs mensen die wel netjes achter het hek stonden zware brandwonden opliepen. Wie langs de zee wandelt, kan in hoge golven verdrinken. Het zwarte strand van Reynisfjara is berucht om gevaarlijk hoge golven die plotseling over bezoekers heen denderen. Verzopen camera's en telefoons en drijfnatte toeristen is dagelijks terugkerend klein leed, maar bijna elk jaar verdrinken er ook toeristen die door golven en stromingen in zee gezogen worden. De natuur in IJsland is prachtig, maar ook bruut voor wie zonder voorbereiding op reis gaat. De IJslandse overheid verstrekt via internet adviezen aan reizigers om hun reis veilig te plannen [3]. Wie voor vertrek niet op de weersverwachting let, kan in levensbedreigende situaties belanden, als het weer omslaat. Op de vlakte van Sólheimasandur, waar het wrak van een neergestort vliegtuig ligt, zijn in januari 2020 twee doodgevroren Chinese toeristen aangetroffen. Dat vliegtuigwrak is beroemd van sociale media, maar tijdens sneeuwstormen, in de IJslandse winter, zijn veel plaatsen in IJsland niet veilig toegankelijk. Weblinks naar belangrijke veiligheidsinformatie staan voorlopig in de versiegeschiedenis. Kennis is macht, maar ook een kwestie van overleven! Natuurgeweld kan in IJsland nog brutere vormen aannemen. Aardbevingen komen voor. Soms kondigen aardbevingen of scheuren in het anders altijd vlakke sneeuwdek van gletsjers een vulkaanuitbarsting aan, zodat de IJslandse overheid tijd heeft om mensen te evacueren. Vulkanen kunnen rotsblokken nogal ver weg uitspugen. Giftige (zwavel-)dampen van vulkaanuitbarstingen zijn vaak slecht voor je gezondheid. De stroomrichting van lava kan soms onvoorspelbaar zijn. Wie te dicht in de buurt komt, of niet op tijd op de vlucht slaat, die kan levend verbranden. Aswolken die uit IJslandse vulkanen komen, kunnen soms honderden kilometers verderop voor ellende zorgen, door dorpen onder as te begraven, bij de volgende storm auto's te zandstralen, of het vliegverkeer lam te leggen. Hete lava die door de honderden meters dikke ijslaag van een gletsjer omhoog komt zorgt voor meren vol smeltwater onder die gletsjer, water wat zich langzaam en onzichtbaar een weg naar beneden vreet. Uiteindelijk breekt dat smeltwater met grof geweld door het einde van de gletsjer heen en ontstaat een vloedgolf die zes keer zoveel water afvoert als de Niagara-watervallen, maar ook modder en rotsen meesleurt. Dit heet een jökulhlaup (gletsjerloop), of een 'glacial lake outburst flood'. IJslanders zijn gewend aan jaarlijks terugkerende 'kleinere' vloedgolven van smeltwater uit gletsjers (flóðbylgja), maar sommige jökulhlaups worden kilometers breed en verwoesten alles. Als ringweg 1 wegspoelt, kan het maanden duren voor de weg heraangelegd is, met 1000km omrijden als gevolg. Gezondheid[bewerken]De medische voorzieningen in IJsland zijn goed en gratis beschikbaar voor inwoners van de Europese Unie die hun EHIC (European Health Insurance Card) mee op reis hebben genomen. De EHIC vervangt sinds juni 2004 het oude Europese E-111 formulier. Inwoners van Scandinavië moeten een geldig paspoort tonen en een bewijs van hun medische verzekering om behandeld te worden. Besmettelijke ziekten vormden tot het voorjaar van 2020 geen probleem in IJsland. Inentingen zijn niet vereist, behalve als je uit een land afkomstig bent dat lijdt onder besmettelijke ziektes zoals cholera. Sinds de coronacrisis heeft IJsland een samenscholingsverbod ingevoerd en een quarantaine-periode van 14 dagen ingesteld voor alle reizigers van buiten IJsland. Het afschalen van deze maatregelen verloopt in juni 2020 langzamer dan in de andere Schengen-landen. De grootste bedreiging voor je gezondheid is waarschijnlijk een ongelukkige kwetsuur of het slechte weer. Zorg er voor dat je het altijd warm genoeg hebt en dat je waterdichte kledij hebt. De keuze van de juiste kledij is voornamelijk belangrijk in IJsland en kan een kwestie van leven of dood zijn. Wees extra aandachtig in geothermische gebieden. Respect[bewerken]
Contact[bewerken]
|
|
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
