صفحهٔ اصلی

دانشنامه‌ای آزاد که همه می‌توانند آن را ویرایش کنند؛
با ۱٬۰۴۸٬۹۰۷ مقاله به زبان فارسی

مقالهٔ برگزیده

توکوگاوا ایه‌یاسو بنیان‌گذار شوگون‌سالاری توکوگاوا در ژاپن و نخستین شوگون آن بود. اواخر قرن شانزدهم میلادی کشور ژاپن بر اثر جنگ‌های داخلی میان قدرتمندان ایالتی، دایمیوها، تجزیه شده بود و آن‌ها برای کسب قدرت نهایی در حال نبرد با یکدیگر بودند. ژاپن در دورهٔ پایانی سنگوکو یعنی آزوچی–مومویاما از حدود سال‌های ۱۵۶۸ تا ۱۶۰۰ میلادی، توسط سه رهبر بزرگ متحد شد. در سال ۱۵۶۸ اودا نوبوناگا اولین شخصیت نامدار این گروه، با جنگ‌های متمادی علیه دایمیوهای رقیب، پایهٔ وحدت ملی را بنیان گذاشت. پس از خودکشی نوبوناگا در حادثه معبد هوننو در سال ۱۵۸۲، تویوتومی هیده‌یوشی شایسته‌ترین ژنرال ارتش وی، جانشین او شد و همان برنامهٔ مبارزه‌های نظامی را برای اتحاد و یکپارچگی ملی ادامه داد. با مرگ هیده‌یوشی در سال ۱۵۹۸، توکوگاوا ایه‌یاسو قدرت را به دست آورد. توکوگاوا تا ۱۸ سالگی، گروگان خاندان ایماگاوا بود. پس از نابودی خاندان ایماگاوا، ایه‌یاسو با اتحاد با نوبوناگا و با به‌کارگیری نیروی نظامی و پیروزی در جنگ‌ها به گسترش قلمروی خود پرداخت. در سال ۱۶۰۰ ایه‌یاسو توانست با پیروزی در نبرد سکیگاهارا، که بزرگ‌ترین نبرد در طول تاریخ ژاپن بود، به برتری مطلق در مقابل مهم‌ترین رقیب خود، ایشیدا میتسوناری، برسد. پس از نبرد سکیگاهارا، توکوگاوا ایه‌یاسو عملاً سرتاسر ژاپن را متحد و یکپارچه کرد و با به انقیاد درآوردن همهٔ عناصر مستقل و خودمختار پس از گذشت سه قرن، اولین فرمانروای ژاپن متحد و یکپارچه شد. او در سال ۱۶۰۳ و در سن ۶۰ سالگی مقام شوگون را از امپراتور ژاپن دریافت کرد. حکومت شوگون‌سالاری توکوگاوا که وی بنیان گذاشت، برای مدت ۲۵۰ سال از سال ۱۶۰۳ میلادی تا ۱۸۶۸، یعنی دوران اصلاحات میجی، کنترل ژاپن را در دست داشت. وی دربار سلطنتی امپراتور ژاپن را بدون هیچ قدرتی در کیوتو باقی گذاشت و دولت نظامی خویش را در شهر ادو (توکیوی امروزی) تأسیس کرد.

ادامه… مقاله‌های برگزیده – مقالهٔ امروز

آیا می‌دانستید که …؟

… شطرنج۹۶۰ گونه‌ای از بازی شطرنج است که بابی فیشر، قهرمان سابق شطرنج جهان، پدید آورد و تنها تفاوت آن با شطرنج کلاسیک در چگونگی جای‌گیری مهره‌ها (به جز پیاده‌ها) است؟ (در تصویر)
… جنگ تریاک که بین سالهای ۱۸۴۰ تا ۱۸۴۲ میلادی میان انگلستان و چین روی داد، نخستین مرحله نفوذ موثر کشورهای اروپای غربی به چین به شمار می‌رود؟
… کافه گلاسه، بستنی‌های فرنگی، قهوه ترک و قهوه فرانسوی نخستین بار در سال ۱۳۰۶ در کافه نادری به ایرانیان عرضه شد؟
… یهودی سرگردان در ادبیات عامیانهٔ اروپا داستان یک یهودی است که به مسیح توهین می‌کند، و به تاوان آن تا بازگشت مسیح باید زمین را بپیماید؟
… تلخ‌ترین ترکیب شیمیایی شناخته شده تاکنون توسط بشر دناتونیوم نام دارد؟
… غلامحسین نقشینه که بازیگر نقش دایی جان ناپلئون بود، در خردادماه سال ۱۳۴۱ با سِمت معاون مدیرکل امور مخابرات سازمان برنامه و بودجه بازنشسته شد؟
… پلاستوفوم که نوعی پلیمر سفیدرنگ و عایق رطوبت، صدا و حرارت است، در ایران به نام یونولیت شناخته می‌شود؟

بیشتر… – پیشنهاد یک مقاله

دربارهٔ ویکی‌پدیا

ویکی‌پدیا دانشنامه‌ای اینترنتی با بیش از ۳۲۹ زبان با محتوای آزاد است که با همکاری افراد داوطلب نوشته می‌شود و هر کس که به اینترنت دسترسی داشته باشد می‌تواند مقاله‌های آن را ویرایش کند. هدف ویکی‌پدیا آفرینش و انتشار جهانی یک دانشنامهٔ آزاد به تمامی زبان‌های زندهٔ دنیاست. با رشد روزافزون این دانشنامه گردانندگان آن در بنیاد ویکی‌مدیا چندین پروژهٔ مشابه دیگر همچون ویکی‌واژه، ویکی‌کتاب، ویکی‌گفتاورد، ویکی‌خبر، ویکی‌دانشگاه، ویکی‌سفر، ویکی‌داده و ویکی‌گونه را پدیدآوردند.

ویکی‌پدیای فارسی دو سال پس از شروع پروژهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، در ۲۸ آذر ۱۳۸۲ (۱۹ دسامبر ۲۰۰۳) فعالیت خود را آغاز کرد و اکنون در ردهٔ نوزدهم ویکی‌پدیاها قرار دارد و بزرگترین دانشنامهٔ فارسی محسوب می‌شود. ویکی‌پدیای فارسی هم اکنون (۱۴ مرداد ۱۴۰۴ خورشیدی) ۱٬۰۴۸٬۹۰۷ نوشتار دارد.

ادامه… ویکی‌پدیا، بدون نیاز به اینترنت

از میان خبرها

تادی پوگاچار

در دوچرخه‌سواری، پولین فران-پروو برنده مسابقات تور دو فرانس زنان شد.
در پی یک زلزله به بزرگی ۸٫۸ ریشتر که در نزدیکی سواحل شبه‌جزیره کامچاتکا در روسیه رخ داد، هشدارهای سونامی در سراسر اقیانوس آرام صادر شد.
در دوچرخه‌سواری، تادی پوگاچار (در تصویر) برنده مسابقات تور دو فرانس شد.
درگیری‌های مسلحانه‌ای در مناقشه مرزی کامبوج و تایلند آغاز شد.
هالک هوگان، کشتی‌گیر حرفه‌ای آمریکایی، در ۷۱ سالگی درگذشت.

یادبودها

امروز: سه‌شنبه، ۵ اوت ۲۰۲۵ میلادی برابر ۱۴ مرداد ۱۴۰۴ هجری خورشیدی و ۱۱ صفر ۱۴۴۷ هجری قمری (UTC)

رویدادها

۱۸۵۸ - سایرس وست فیلد، تاجر و سرمایه‌دار آمریکایی و همکارانش، اولین کابل تلگراف میان‌اقیانوسی را با گذر از اقیانوس اطلس کابل‌کشی کردند و بدین ترتیب خط ارتباطی میان جزیره والنتیا در ایرلند به نیوفاندلند و لابرادور در کانادا را برقرار کردند.
۱۹۴۵ - بمباران اتمی هیروشیما و ناگازاکی

زادروزها

۱۸۰۲ - زادروز نیلس هنریک آبل ریاضیدان نروژی، از پایه گذاران جبر مدرن
۱۸۴۴ - زادروز ایلیا رپین نقاش برجستهٔ روس
۱۸۵۰ - زادروز گی دو موپاسان نویسندهٔ فرانسوی
۱۹۰۵ - زادروز واسیلی لئونتیف اقتصاددان آمریکایی، برندهٔ جایزه نوبل اقتصاد سال ۱۹۷۳
۱۹۰۵ - زادروز آرتیوم میکویان مهندس و استاد دانشگاه ارمنستانی و از بنیانگذاران شرکت میگ
۱۹۳۰ - زادروز نیل آرمسترانگ (تصویر) فضانورد آمریکایی، نخستین انسانی که بر کره ماه گام نهاد.
۱۹۶۸ - زادروز مارین لو پن سیاستمدار فرانسوی، رهبر جبهه ملی فرانسه

درگذشت‌ها

۸۸۲ - درگذشت لویی سوم پادشاه فرانسه
۱۷۲۹ - درگذشت توماس نیو کامن مخترع انگلیسی، مخترع نخستین موتور بخار برای تلمبه کردن آب
۱۸۹۵ - درگذشت فریدریش انگلس فیلسوف کمونیست آلمانی، نزدیک‌ترین همکار کارل مارکس
۱۹۸۴ - درگذشت ریچارد برتون بازیگر انگلیسی
۲۰۰۰ - درگذشت الک گینس بازیگر انگلیسی، برندهٔ جایزه اسکار

→ روز قبل – روز بعد ←
یادبودهای اوت – یادبودهای بیشتر…